گزینه‌های کابینه دولت پزشکیان/ ارتش ۴۵۰ نفره از متخصصان به خط شدند

به گزارش آدرینبه نقل از اقتصادنیوز، با نزدیک شدن به روزهای تنفیذ و تحلیفِ مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم، گمانه زنی‌ها درباره اعضای کابینه پیشنهادی نهمین رئیس جمهور ایران به مجلس شورای اسلامی افزایش یافته و تنور انتشار لیست های غیررسمی و احتمالی درباره اعضای کابینه دولت جدید داغ شده است.

این در حالیست که مسعود پزشکیان در هفته ای که گذشت، در اقدامی کم‌سابقه، شورای راهبردی را برای تعیین اعضای دولت چهاردهم تشکیل داد. او با صدور حکمی برای محمدجواد ظریف به عنوان رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم، ۵ کارگروه سیاسی، اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی برای بررسی گزینه‌های پیشنهادی برای ارکان مختلف کابینه از اقلیت دینی و مذهبی، نخبگان دانشگاهی و تخصصی غیردانشگاهی، نمایندگان تشکل‌های تخصصی نظام‌های صنفی و سازمان‌های مردم نهاد، نمایندگان بخش خصوصی، وزرای ادوار، نمایندگان جبهه اصلاحات و اعضای ستاد مرکزی و استان‌ها تشکیل داد و در اقدامی، چارچوب کمیته‌ها و اسامی اعضا را منتشر کرد.

شفافیت مسعود پزشکیان در گام اول

برای اولین بار است افراد دخیل در انتخاب لیست وزیران پیشنهادی اعلام عمومی می‌شود؛ به عبارتی این اقدام رئیس جمهور منتخب برای نخستین بار در تاریخ تعیین کابینه یک دولت انتخابی در کشور رخ داده است و پیش از اعلام اسامی پیشنهادی وزرا به مجلس شورای اسلامی، ۵ کارگروه برای پیشنهاد گزینه وزارت تعیین و اسامی اعضای این کارگروه در رسانه ها و فضای مجازی منتشر شده است تا مردم در جریان تصمیم گیری های رئیس جمهور منتخب باشند؛ روندی که می تواند نشانگر شفافیت رئیس جمهور منتخب برای اداره امور کشور باشد.

در این زمینه محمدجواد ظریف هم به بی‌سابقه بودن این اقدام اشاره کرد و در حساب کاربری اینستاگرام خود نوشت: «این نخستین تجربه چنین روند شفافی در کشور است که در فرصتی بسیار کوتاه (که از ویژگی‌های انتخابات اخیر و تشکیل دولت چهاردهم است) مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. بی‌گمان، این روند خالی از ایراد و ابهام نخواهد بود؛ اما آغازی است که به یاری خدا و پافشاری مردم برای دوره‌های آینده اصلاح و نهادینه خواهد شد. دستیابی به این هدف در گرو شکیبایی، هوشیاری، ژرف‌نگری، بی‌توجهی به فضاسازی‌ها و نقد مشفقانه و سازنده است.»

جزئیات فرآیند فعالیت کارگروه‌های شورای راهبردی

محمدجواد ظریف چندی بعد در حساب کاربری اینستاگرام خود چارت زیر را که دربردارنده اطلاعاتی درباره کمیته های شورای راهبردی دولت چهاردهم است را منتشر کرد. در این چارت از جزئیات چگونگی فعالیت هر کارگروه و جایگاهی که در انتخاب وزرای دولت دارند؛ ترسیم شده است.

ارتش ۴۵۰ نفره برای تعیین بهترین‌های پیشنهادی دولت چهاردهم

ظریف که از ابتدای تأیید صلاحیت مسعود پزشکیان در شورای نگهبان، همراه او در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری حضور داشت و حال به عنوان رئیس شورای انتقالی دولت چهاردهم منصوب شده است، درباره مشارکت همه شخصیت های ملی و احزاب در تعیین وزرای پیشنهادی گفت: «فراخوان برای درخواست از شخصیت‌های ملی، احزاب، انجمن‌های علمی و صنفی و بخش خصوصی به‌منظور معرفی نامزدهایی برای عضویت در دولت چهاردهم ارسال شده و پاسخ‌هایی دریافت شده و منتظر بقیه پیشنهادها هستیم. مسئولان و دبیران کارگروه‌ها و مدیران کمیته‌ها تعیین شده‌اند و اعضای بیشتر کمیته‌ها به شورای راهبری جهت تصویب نهایی پیشنهاد شده‌اند. کمیته‌ها پس از تکمیل، بیش از ۴۵۰ نفر از بانوان، جوانان، اقلیت‌های دینی و مذهبی، نخبگان دانشگاهی و تخصصی غیردانشگاهی، نمایندگان تشکل‌های تخصصی، نظام‌های صنفی و سازمان‌های مردم نهاد، نمایندگان بخش خصوصی، وزرای ادوار، نمایندگان جبهه اصلاحات و اعضای ستاد مرکزی و استان‌ها را در خود جای خواهند داد که نمودی از رنگین‌کمان زیبایی که ایران عزیز ما را ساخته خواهد بود.»

براساس آنچه اعلام شده است هر کارگروه کمیته‌هایی را برای معرفی هر عضو از کابینه تشکیل داده و باید به ترتیب اولویت ۳ تا ۵ نامزد را برای وزارتخانه‌ها معرفی کنند. اما هنوز هیچ نامزدی در هیچ کدام از کارگروه‌ها نهایی نشده است و احزاب تا امروز وقت دارند تا گزینه‌های خود را برای حضور در کابینه به کارگروه‌ها معرفی کنند. با این حال در عمل تا پایان هفته جاری نمی‌توان شکل یا اعضای کابینه را پیش‌بینی کرد و تا روز یکشنبه تخمین ارزیابی از کابینه به تعویق می‌افتد و از یکشنبه به بعد تاحدودی می‌توان تصویر روشن‌تری از کابینه ترسیم کرد.

در این گزارش به اعلام اسامی افرادی پرداخته شده که در تعدادی از وزارتخانه ها، سازمان ها و معاونت های وابسته به ریاست جمهوری به عنوان اعضای کارگروه انتخاب گزینه های پیشنهادی، منصوب شده‌اند.

وزارت نفت

کارگروه انتخاب وزیر نفت دولت چهاردهم از اسامی و چهره های شاخص و مهمی تشکیل شده است که از آن جمله می‌توان به غلامحسین نوذری، علی کاردرو محمدرضا نعمت زاده اشاره کرد که هر کدام پیش از این سابقه فعالیت در حوزه انرژی و همچنین وزارت نفت داشته اند.

غلامحسین نوذری در دولت نهم طی سال های ۸۶ تا ۸۸ وزیر صمت بوده است و علی کاردرو هم طی سال های ۹۵ تا ۹۷ مدیریت شرکت ملی نفت ایران را برعهده داشته است. محمدرضا نعمت زاده در دولت دوازدهم مشاور بیژن زنگنه وزیر نفت و در دولت یازدهم وزیر صنعت بود.

وزارت اقتصاد
اعضای کارگروه انتخاب گزینه‌های وزارت اقتصاد دولت چهاردهم نیز مشخص شدند که از میان آن ها مسعود کرباسیان (وزیر اقتصاد دولت دوازدهم و رئیس اسبق گمرک) و حسین عبده تبریزی یکی از کارشناسان زبده و قدیمی حوزه مسکن و اقتصاد به چشم می خورند. عبده تبریزی در ایام تبلیغات انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری به عنوان مشاور اقتصادی هم در کنار پزشکیان حضور داشت.

وزارت آموزش و پرورش
اعضای این کارگروه بر اساس مصادیق ارائه شده، وزیر آموزش و پرورش را به رئیس جمهور معرفی می کنند و در این لیست چند نام آشنا به چشم می آیند که می توان به ضیا هاشمی وزیر علوم دولت یازدهم، محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم، مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در دولت دوازدهم و علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش دولت یازدهم اشاره کرد.

وزارت بهداشت
در میان اعضای کارگروه انتخاب گزینه‌های وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت چهاردهم چهره های مهمی مانند رضا ملک‌زاده فوق تخصص گوارش و کبد و عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی و علی تاجرنیا عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی مشاهده می شود.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
اعضای این کارگروه باید وزیر میراث فرهنگی و گردشگری را به رئیس جمهور معرفی می کنند.‌ مسعود سلطانی فر،‌ وزیر پیشین وزارت میراث فرهنگی، محمد بهشتی، عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری، محمدحسین ایمانی خوشخو از مسئولان پیشین جهاد دانشگاهی و حسین مرعشی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی از جمله چهره های مهمی هستند که در این کارگروه حضور دارند.

با توجه به اینکه در برخی گمانه زنی ها، نام عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر میراث دولت چهاردهم قید شده بود، او امروز در حاشیه جلسه هیأت دولت به این موضوع واکنش نشان داد و به خبرنگاران گفته بود: «بعد صحبت می کنم».

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
مهم ترین اعضای کارگروه انتخاب وزیر تعاون‌، کار و رفاه اجتماعی به پزشکیان را حجت میرزایی (اقتصاددان) و فیاض زاهد تشکیل داده اند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اعضای کارگروه انتخاب گزینه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم هم مشخص شدند و علیرضا تابش (رئیس اسبق بنیاد سینمایی فارابی)، سیدمحمد بهشتی (رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی)، محمدمهدی حیدریان (رئیس اسبق سازمان سینمایی)، علیرضا رضاداد (دبیر ادوار جشنواره فجر)، احمد مسجد جامعی (وزیر ارشاد دولت خاتمی) و محمدمهدی عسگرپور (کارگردان سینما و فعال صنفی) مهم ترین افراد حاضر در این کارگروه هستند.

گفته می‌شود محمد بهشتی و سمیع‌الله حسینی مکارم نیز از گزینه‌های مطرح برای وزارت میراث محسوب می‌شوند.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
در کارگروه انتخاب وزیر ارتباطات در دولت چهاردهم نام این افراد شاخص دیده می‌شود: نصرالله جهانگرد (رئیس کارگروه) و محمود واعظی (رئیس دفتر رئیس جمهور در دولت دوازدهم).

وزارت صنعت، معدن و تجارت
در لیست اعضای کارگروه انتخاب وزیر صمت در دولت چهاردهم می توان به محمودنیلی احمدآبادی رئیس پیشین دانشگاه تهران، حسین سلاحورزی، رئیس پیشین اتاق ایران و محسن صفایی فراهانی، عضو شورای مرکزی و رئیس هیئت اجرایی جبهه مشارکت ایران اسلامی اشاره کرد.

در کنار اعضای این کمیته، بازار گمانه‌زنی‌هد درباره گزینه وزارت صمت داغ شده؛ روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشته است: «در میان اسامی موجود نام مسعود کرباسیان به چشم می‌خورد. او در دولت یازدهم معاون علی طیب‌نیا وزیر وقت اقتصاد و رئیس گمرک کشور بود. در آغاز به کار دولت دوازدهم به مدت یک سال وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران بود که استیضاح و برکنار شد. فرد دیگری که به عنوان وزیر مطرح شده است ولی الله افخمی معاون سابق سازمان توسعه تجارت بود. او در دولت رئیسی هیچ سمت دولتی در وزارت صمت نداشت. رضا ویسه و حسین ابویی اسامی دیگری هستند که به عنوان کاندیدا وزارت صمت مطرح هستند. خداداد غریب پور معاون اسبق وزارت صمت و مدیرعامل ایمیدرو از گزینه‌های جدی مطرح است. اما برخی دیگر می‌گویند عباس علی آبادی کماکان وزیر صمت خواهد ماند.»

وزارت نیرو
رضا حدادیان (رئیس کارگروه)، حمید چیت‌چیان (وزیر نیروی دولت یازدهم)،‌ علینقی مشایخی (استاد مطرح مدیریت دانشگاه صنعتی شریف)‌ اعضای مهم و نام آشنای کارگروه انتخاب وزارت نیروی دولت چهاردهم هستند.

سازمان محیط زیست

اسامی چهره های شاخص این کارگروه عبارتند از معصومه ابتکار (رئیس اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست)،‌ محمد درویش (کنشگر محیط زیست)‌ و محمد الموتی.

سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران

در میان چهره های شاخص عضو کارگروه انتخاب رئیس سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز نام سعید اوحدی (رئیس اسبق سازمان حج و زیارت) به چشم می خورد.

سازمان امور اداری و استخدامی

اعضای کارگروه انتخاب گزینه‌های ریاست سازمان امور اداری و استخدامی دولت چهاردهم مشخص شدند. اعضای این کارگروه شامل افراد زیر است: محمد قاسمی، عاطفه پهلوان، محمود عسگری آزاد، مهدی الوانی، مرتضوی، شهلا سرابی، نصرت الله بازوبند، علی شیرکانی، محمد نیشابوری، سیدحسن دانایی فر، یعقوب اندایش و… .

سازمان برنامه و بودجه

معروف ترین اعضای کارگروه انتخاب رئیس سازمان برنامه‌وبودجه دولت چهاردهم نیز به شرح زیر است: احمد میدری (معاون اسبق وزارت تعاون،‌ کار و رفاه اجتماعی)، غلامرضا تاجگردون (نماینده مجلس و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دوازدهم)

معاونت زنان و خانواده

اعضای کارگروه انتخاب گزینه‌های معاون زنان و خانواده رئیس جمهور دولت چهاردهم هم در حالی مشخص شدند که نام شهیندخت مولاوردی (معاون اسبق امور زنان) و فاطمه راکعی (نماینده ادوار مجلس) در میان آن ها به چشم می خورد.

وزارت کشور

داغ شدن بازار گمانه زنی ها درباره حضور قطعی برخی از چهره ها در کابینه دولت چهاردهم از جمله نکات مهم و البته پربحث این روزهاست و روزنامه دنیای اقتصاد درباره رایزنی با برخی اشخاص برای پست وزارت کشور در دولت چهاردهم نوشته است: «بر اساس شنیده‌ها، تیم اقتصادی دولت زیرنظر مستقیم علی طیب‌نیا تشکیل می‌شود و تیم سیاست خارجی دولت نیز زیر نظر محمدجواد ظریف انتخاب خواهد شد. از سوی دیگر شنیده‌ها حاکی از آن است که یکی از گزینه‌های جدی برای وزارت کشور مصطفی پورمحمدی است. گفته می‌شود با او برای قبول این پست صحبت‌هایی شده اما جواب پورمحمدی هنوز مشخص نیست.

همچنین سیدمحمود علوی و محسن اسماعیلی از گزینه‌های مطرح و جدی برای وزارت اطلاعات هستند.
علاوه بر این همچنین سیدعباس عراقچی به احتمال بسیار زیاد به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت امور خارجه معرفی خواهد شد.

دولت چهاردهم؛دولت پیرمردها یا جوانان؟

هر چند هنوز اسامی گزینه های پیشنهادی برای ۲۱ وزارتخانه مشخص نشده است، اما در این میان سوالی که به ذهن متبادر می شود و برخی منتقدان و موافقان دغدغه های خود را نسبت به آن مطرح کرده اند، استفاده از کابینه ای بالای ۵۰ سال یا کابینه ای جوان در دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان است. بهره مندی از افراد جوان و تازه نفس یا افرادی با سن بالاتر و سابقه اجرایی بالاتر می تواند ابعاد مثبت و منفی در دولت چهاردهم داشته باشد. مثبت از این جهت که به کارگیری نیروهای جوان، خلاق و با انگیزه می تواند به جوان سازی و چابک سازی کابینه دولت چهاردهم کمک کند؛ اما از سوی دیگر، دولت چهاردهم در حالی میراث دولت سیزدهم را تحویل می گیرد که دولت ابراهیم رئیسی سه سال و نیم ناتمام ماند. در حالی که دولت سیزدهم دچار ابربحران هایی است که برای حل آن به مدیران اجرایی و با تجربه در حل مشکلات نیاز داریم.

حال باید دید با توجه به اینکه پزشکیان ۴۵۰ نفر را برای تعیین وزرای ۲۱ وزارتخانه و چند سازمان و معاونت وابسته به ریاست جمهوری گرد هم آورده است، او تیمی جوان و زبده برای کابینه دولت چهاردهم انتخاب می کند یا ترکیبی از مدیران جوان و میان سال؟

موضوعی که باید دید محمدجواد ظریف به عنوان رئیس شورای راهبردی دولت چهاردهم که امشب مهمان خانه های مردم خواهد بود در این باره توضیح خواهد داد یا خیر؟ دعوت از ظریف به صدا و سیما در حالی صورت گرفت که او در حساب کاربری اینستاگرام خود اعلام کرده بود صدا و سیما با حضور او و ارائه گزارش به مردم مخالفت کرده است. او پیش از این اعلام کرده بود: «بنا داشتیم روند بررسی و پیشنهاد اعضای هیات دولت را هر روز به صورت شفاف به مردم دلاور و هوشمند ایران گزارش دهیم. اما افسوس که کوشش ما برای رفع ملاحظات سازمان صدا و سیما تا کنون ناکام مانده و لذا ناگزیریم که اطلاع رسانی را با تاخیر از طریق فضای مجازی انجام دهیم. از این تأخیر ناخواسته که باعث گرم شدن بازار شایعات و خبرسازی‌ها شده است، پوزش می‌خواهم.»