پشت پرده تلاشها برای برکناری مادور / عزم وزیر خارجه ترامپ برای سقوط چپها در کاراییب
نظریه تغییر نظام در ونزوئلا شامل قطع تمام حمایتها از کوبا است. بر اساس این رویکرد، وقتی رهبر کاراکاس برود، کوبا نیز به سرنوشتی مشابه مبتلا میشود.
به گزارش تجارت نیوز، «تماس تلفنی پیش از طلوع آفتاب، ترامپ را از خواب پراند. مشاور امنیت ملی او اخبار فوری در مورد ونزوئلا داشت. دامنه اعتراضات در حال گسترش بود، سربازان فرار کرده و نیکولاس مادورو، به یک مجتمع نظامی منتقل شده. به نظر میرسید که زمان برکناری مادورو فرا رسیده.» این عبارات بخشی از خاطرات جان آر. بولتون، مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا است. با این همه به ادعای بولتون این خبر برای ترامپ، در دوره اول ریاستجمهوریاش، برای مدت زمان کوتاهی امیدوارکننده بود.
به گفته مقامات دولت، مادورو به واسطه حمایتهای کوبا شورش را در هم شکست. این امر نه تنها رئیسجمهور و دستیاران ارشدش، بلکه مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه از فلوریدا را که نیرویی محرکه برای برکناری رهبر ونزوئلا قلمداد میشود را نیز ناامید کرد. تقریباً هفت سال بعد، مادورو هنوز در قدرت است. او اکنون وزیر امور خارجه و مشاور موقت امنیت ملی آقای ترامپ است، معمار اصلی تشدید فشار نظامی علیه ونزوئلا. اگرچه ظاهرا برکناری مادورو یکی از اهداف فوری سیاست ایالات متحده است، انجامش میتواند خواست چند دههای روبیو را محقق کند: وارد کردن ضربهای اساسی به کوبا.
هدف پنهان «روبیو»
خوان اس. گونزالس، که دستیار ارشد کاخ سفید در امور نیمکره غربی در دوران ریاستجمهوری جوزف آر. بایدن جونیور بود، در این باره به نیویورکتایمز گفت: «نظریه تغییر نظام در ونزوئلا شامل قطع تمام حمایتها از کوبا است. بر اساس این رویکرد، وقتی رهبر کاراکاس برود، کوبا نیز به سرنوشتی مشابه مبتلا میشود». روبیو در اوایل سال ۲۰۱۹ به طور علنی به این ایده اشاره کرده و به NPR گفت که کوبای ضعیف، «محصول جانبی» خوشایندی از تغییر در دولت ونزوئلا است. به باور او: «هر چیزی که برای دیکتاتوری کمونیستی بد باشد، چیزی است که من از آن حمایت میکنم».
روبیو در خفا، رکتر است. به گفته یکی از دستیاران سابق سنا که اغلب در این بحثها حضور داشت، او در قامت سناتور، مرتبا در مورد حمایت مادورو از هاوانا با همکارانش و همچنین مقامات آمریکایی و دیپلماتهای خارجی به تفصیل صحبت میکرد. این دستیار سابق گفت که روبیو «چشماندازی را ترسیم کرده» که در آن جدایی ونزوئلا از کوبا عواقب فاجعهباری برای دولت کوبا خواهد داشت. در سال ۲۰۱۹، روبیو و دستیاران ترامپ به این نتیجه رسیدند که کوبا بازیگرِ محوری در مسیر نجات مادورو بود، نه مردم یا ژنرالها.
پشت پرده تحولات ونزوئلا
بولتون و دیگر مقامات سابق مدعیاند که سازمان اطلاعات کوبا مادورو را از این توطئه مطلع کرده و ماموران کوبایی در داخل کشورش به او کمک کردند تا این فضا را در هم بشکند. مقامات ترامپ نیز مدعیاند که کوبا هواپیمایی را برای انتقال مادور به هاوانا آماده کرده بودند. روبیو در آن دوره با انتشار پستی در شبکههای اجتماعی، این ایده را که مادورو هدف کودتا بوده را رد و خاطرنشان کرد که ایالات متحده او را حاکم مشروع نمیداند. روبیو نوشت: «تنها کودتایی موفق است که توسط کوبا در حمایت از مادورو انجام شود».
این جزیره با نزدیکی به بخش جنوبی فلوریدا، ایدئولوژی کمونیستی، طنین تاریخی بحران موشکی در سال ۱۹۶۲ و به ویژه قدرت سیاسی جامعه بزرگ کوبایی-آمریکاییها در جنوب فلوریدا، مدتهاست که نفوذ زیادی بر سیاستگذاران در واشنگتن داشته است. ونزوئلا و کوبا در حوزه اقتصادی، سیاسی و امنیتی همکاری دارند زیرا نگرانند که سقوط مادورو و جایگزینی احتمالیاش با رهبر مورد حمایت ایالات متحده، بقایشان را تهدید کند.
چرایی برکناری مادورو
در ماههای اخیر، ارتش ایالات متحده نیروی بزرگی را در نزدیکی ونزوئلا مستقر کرده که به قایقها حمله میکنند و گروههایی که مدعی قاچاق مواد مخدر هستند را هدف قرار میدهند. همه اینها بخشی از کمپین برای فشار آوردن به مادورو برای کنارهگیری است؛ کمپینی که هیچ مجوزی از کنگره ندارد. در همین راستا یک مقام دولتی گفت: ماه گذشته وقتی ترامپ با رهبر ونزوئلا تماس تلفنی داشت، از او خواست که از قدرت کنارهگیری کند. روز چهارشنبه نیز ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده یک تانکر حامل نفت ونزوئلا را توقیف کرده است.
این در حالی است که خوزه دنیل فرر، یکی از چهرههای مخالف کوبایی، که پس از آزادی از زندان به ایالات متحده گریخت و با روبیو ملاقات کرد، در مصاحبهای گفت که برکناری مادورو «همچنین به سقوط یا سقوط احتمالی رژیم هاوانا، که ماتریس شر است، کمک خواهد کرد».
در این میان برخی میگویند چنین اهدافی به سان رویا است. دولت کوبا از دههها انزوا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، متحد جنگ سرد خود، جان سالم به در برده است. این کشور همچنان از حمایتهای روسیه و چین، بهرهمند میشود و نسبت به یک دهه پیش، کمتر به ونزوئلا وابسته است. تحریمهای ایالات متحده علیه ونزوئلا و فروپاشی اقتصادی ناشی از آن، مادورو را مجبور کرده است که صادرات نفت خود به هاوانا را در سالهای اخیر کاهش دهد.
با این حال روبیو به دنبال آن است که رویایش به حقیقت بپیوندد چرا که او خود را دشمن قسمخورده کاسترو و جانشینان او معرفی کرده است. بنجامین جی. رودز، معاون سابق مشاور امنیت ملی باراک اوباما، در این باره مدعی است: «روبیو از دل سیاستهای ضد کوبایی میامی بیرون آمده.» رودز احیای روابط اقتصادی و دیپلماتیک ایالات متحده با کوبا توسط اوباما را مدیریت کرد و در آن زمان با روبیو تعامل داشت. رودز در این باره مدعی است: «او همیشه بر تغییر رژیم هاوانا تاکید داشته؛ این گزاره هسته هویت اوست. چرا که همیشه در میامی این باور وجود داشته که اگر ونزوئلا سقوط کند، دومینوی کوبا نیز به دنبال آن سقوط خواهد کرد.»
پلن واشنگتن برای سقوط محور کاراکاس -هاوانا
روبیو از زمان پیوستن به دولت دوم ترامپ، مستقیماً بر آرمان خود پافشاری کرده و دستور تحریمهای جدید علیه مقامات، فعالیتها و مشاغل دولتی کوبا را صادر کرده است. از سوی دیگر، ظاهرا ترامپ شخصاً کمتر به سرنوشت کوبا اهمیت میدهد، حتی اگر ماه ژانویه کوبا را به عنوان حامی تروریسم دولتی معرفی کند. ترامپ در سال ۲۰۱۵، در قامت نامزد ریاست جمهوری، ابتدا گفت که رویکرد اوباما به هاوانا «خوب» بوده ، اما سپس با هماهنگی بیشتر با حزبش، موضعی تندتر اتخاذ کرد. او سال ۲۰۱۹، در میامی، در جمع ونزوئلاییها، اعلام کرد که «هیچ چیز نمیتواند برای آینده کوبا بهتر از تولد دوباره آزادی و دموکراسی در ونزوئلا باشد.»
آن عبارات در حالی بیان شد که ونزوئلا و کوبا متحدانی استراتژیک بوده و هستند. در دوران ریاست چاوز، ونزوئلا ارسال ۱۰۰ هزار بشکه نفت با تخفیف سنگین در روز به دولت کاسترو را آغاز کرد، شریانی حیاتی برای اقتصاد کوبا که به واسطه تحریمهای ایالات متحده متوقف شده بود. در عوض، کاسترو هزاران مقام نظامی و اطلاعاتی را به ونزوئلا اعزام کرد تا به آموزش – و نظارت – نیروهای امنیتی مادورو کمک کنند. گونزالس، دستیار سابق بایدن، هشدار داد که نقش کوباییها در ونزوئلا اغلب اغراقآمیز است. اما به گفته او، آنها به مادورو مشاوره و عملیات ضداطلاعاتی انجام میدهند.
کوبا در کوره آزمایش
به نوشته نیویورکتایمز پیمان نفت در برابر امنیت پس از مرگ چاوز و کاسترو پابرجا ماند. اما تحریمهای سختگیرانهای که توسط ترامپ در دوره اول ریاست جمهوریاش اعمال شد و توسط بایدن حفظ شد، توانایی رهبر ونزوئلا برای به اشتراک گذاشتن منابع را مختل کرده است. رویترز روز جمعه با استناد به دادههای اخیر PDVSA گزارش داد که ونزوئلا اکنون حدود ۲۷ هزار بشکه در روز به کوبا نفت میفرستد. این میزان صادرات به سختی یک چهارم مقداری است که کوبا در دوران اوج ریاست جمهوری چاوز دریافت میکرد. همزمان کارشناسان میگویند که تعداد متخصصان کوبایی در ونزوئلا نیز کاهش یافته، اگرچه تعداد دقیق آنها مشخص نیست.
مادوروی خشک و بیروح که در سال ۲۰۱۳ به قدرت رسید، فاقد کاریزمای باشکوه سلف خود است، اما همچنان تنها رهبر انقلابی سوسیالیست آمریکای لاتین با روحیه کاسترو است. برجستهترین رقیب سیاسی او، ماریا کورینا ماچادو، رهبر مخالفان ونزوئلا، چهرهای محافظهکار طرفدار بازار آزاد است که مدتها مورد حمایت روبیو بوده است. با این همه و فارغ از کاهش وابستگی و همصدایی کوبا و ونزوئلا، هاوانا کماکان درصدد است تا مادورو را در قدرت نگاه دارد. رودز در این باره گفت: «احتمال فروپاشی و تبدیل شدن کوبا به یک دولت شکستخورده بسیار بیشتر از احتمال گذار منظم به یک دولت تحت حمایت میامی است.»
رویکرد روبیو به ونزوئلا و کوبا نوعی ریسک سیاسی برای حیات سیاسی خودش است، زیرا منتقدان، شبح سیاستهای پرهزینه «تغییر رژیم» را میبینند که ایالات متحده آن را امتحان کرده و شکست خورده. منتقدان شامل برخی از حامیان سرسخت ترامپ، چهرههایی چون استیون کی. بنون، استراتژیست سابق کاخ سفید، تاکر کارلسون، مجری پادکست و لورا لومر، مشاور غیررسمی ترامپ. کرت میلز، مدیر اجرایی مجله «امریکن کانسروتیو» که با تلاشهای آمریکا برای تغییر رژیم مخالف است، در این باره مدعی است: «کوبا برای تندروهای آمریکای لاتین جذابیت خاصی دارد، به خصوص برای آنهایی که از خانوادههای مهاجری مانند خانواده روبیو هستند.» این تندروها دولتهای چپگرا در منطقه، از نیکاراگوئه تا ونزوئلا، را «در نهایت زائدههای نگونبخت هاوانا» میدانند. او گفت: «کوبا کوره آزمایش است.»
- برچسب ها:
