پایگاه خبری تحلیلی اخباربانک – تفاوت‌های کلیدی اتریوم و بیت کوین

اتریوم و بیت کوین به‌عنوان دو ستون اصلی دنیای ارزهای دیجیتال، هر کدام با اهداف و ساختار متفاوت شکل گرفته‌اند. بیت کوین اولین ارز دیجیتال مبتنی بر بلاک چین است که مأموریت اصلی آن ذخیره و انتقال ارزش به صورت غیرمتمرکز و ایمن است. در مقابل، اتریوم با معرفی ماشین مجازی اتریوم (EVM) بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز فراهم کرده است. این تفاوت بنیادین باعث شده بیت کوین بیشتر به‌عنوان «طلای دیجیتال» شناخته شود، در حالی که اتریوم نقش «اینترنت غیر متمرکز» را ایفا می‌کند. بررسی تفاوت‌های کلیدی این دو ارز دیجیتال (Bitcoin vs Ethereum) درک عمیق‌تری از جایگاه و آینده آن‌ها در اقتصاد دیجیتال ارائه می‌دهد.

تفاوت‌های کلیدی اتریوم و بیت کوین چیست؟

فرق بیت کوین با اتریوم را می‌توان از چند زاویه‌ مهم بررسی کرد که هر کدام نقش متفاوتی در ماهیت و کاربرد این دو شبکه دارند. این تفاوت‌ها باعث شده است بیت کوین و اتریوم هرچند هر دو رمزارز هستند، اما اهداف و جایگاه کاملاً متمایزی در بازار ارزهای دیجیتال داشته باشند.

۱. کاربرد

بیت کوین در ابتدا به‌عنوان «پول دیجیتال» و جایگزینی برای سیستم‌های مالی سنتی طراحی شد. تمرکز اصلی آن هم بر ذخیره ارزش و انتقال امن دارایی بدون واسطه است و به همین دلیل اغلب از آن با عنوان «طلای دیجیتال» یاد می‌شود. در مقابل، اتریوم صرفاً یک ابزار پرداخت نیست، بلکه یک پلتفرم بلاک چینی چندمنظوره محسوب می‌شود. اتریوم امکان اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (دپ‌ها) را فراهم می‌کند و پایه‌ اصلی بسیاری از پروژه‌های دیفای، NFT و بازی‌های بلاک چینی است.

۲. سازندگان

بیت کوین توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ایجاد شد که هویت او تا امروز مشخص نشده است. او برای مبارزه با سیستم بانکی سنتی و متمرکز بیت کوین را راه‌اندازی کرد و طبق ادعای برخی منابع ۱ میلیون BTC هم متعلق به خود است اما با ناشناس بودنش، به فلسفه غیرمتمرکز بیت کوین قدرت بیشتری داده است.

در مقابل، اتریوم توسط ویتالیک بوترین و تیمی از توسعه‌دهندگان شناخته‌شده در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. ویتالیک بوترین از سال‌ها قبل در جامعه بیت کوین فعال بود اما زمانی که احساس کرد مانند پول غیر متمرکز، جهان به یک اینترنت غیر متمرکز هم نیاز دارد؛ تصمیم گرفت اتریوم را راه‌اندازی کند. حضور چهره‌های معروف باعث شده است مسیر توسعه اتریوم شفاف‌تر و پویا‌تر از بیت کوین باشد، اما در عین حال نقش توسعه‌دهندگان در تصمیم‌گیری‌های مربوط به این شبکه پررنگ‌تر است.

۳. مکانیسم اجماع

سومین فرق بیت کوین با اتریوم این است که BTC از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند که به مصرف بالای انرژی و فعالیت ماینرها برای حل مسائل پیچیده ریاضی و تأیید تراکنش‌ها نیاز دارد. این روش امنیت بسیار بالایی دارد اما از نظر زیست‌ محیطی به شدت از آن انتقاد شده است. برای مثال ایلان ماسک به دلیل مصرف بالای انرژی BTC استفاده از آن به عنوان ابزار پرداخت در شرکت‌هایش را متوقف کرد.

اتریوم ابتدا از همین مدل استفاده می‌کرد، اما پس از ارتقای مرج (Merge) در سال ۲۰۲۲ به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد. در این مدل، اعتبارسنج‌ها با قفل کردن اتریوم خود، شبکه اتریوم را امن نگه می‌دارند که مصرف انرژی بسیار کمتری دارد.

۴. تمرکز

شبکه بیت کوین از ابتدا با هدف مقاومت در برابر سانسور و تمرکز طراحی شد. هزاران نود مستقل در سراسر جهان بلاک چین بیت کوین را اجرا می‌کنند و تغییرات پروتکل بسیار کند و محافظه‌کارانه انجام می‌شود. این ساختار باعث شده است بیت کوین به عنوان نمونه‌ای از بیشترین سطح تمرکززدایی شناخته شود.

اتریوم هم غیر متمرکز است اما به خاطر مهاجرت از اثبات کار به اثبات سهام اتریوم، تمرکز اعتبارسنج‌ها و نقش پررنگ تیم‌های توسعه در تصمیم‌گیری‌ها، گاهی بحث‌هایی درباره میزان تمرکز آن مطرح می‌شود. با این حال، اتریوم با هزاران اعتبارسنج فعال و اکوسیستم گسترده دیفای و NFT همچنان یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های غیرمتمرکز دنیا محسوب می‌شود.

۵. کارمزد



اتریوم در مقابل بیت کوین کارمزد بیشتر و متغیرتری دارد. به عبارت دیگر هزینه انتقال در بلاک چین بیت کوین کمتر از اتریوم بوده و استفاده از راهکارهای لایه دوم مانند Lightning Network هم باعث کاهش چشمگیر کارمزدها می‌شود. با این حال در اتریوم، کارمزدها بر اساس مکانیزم Gas Fee تعیین می‌شوند. در زمان ازدحام شبکه، هزینه‌ها می‌توانند به‌طور قابل توجهی افزایش یابند. البته پس از ارتقاء به اثبات سهام و معرفی راهکارهای لایه دوم مانند Optimism و Arbitrum، میانگین کارمزدهای اتریوم کاهش یافت و تراکنش‌های کوچک مقرون‌به‌صرفه‌تر شدند.

در نتیجه در شرایط عادی بیت کوین کارمزد پایین‌تر و پایدارتر دارد. اما در اکوسیستم اتریوم، بسته به استفاده از لایه دوم یا ازدحام شبکه، کارمزد می‌تواند هم بسیار بالا و هم بسیار پایین باشد. بنابراین، انتخاب شبکه برای تراکنش به نوع استفاده و ابزارهای جانبی وابسته است.

۶. سرعت تراکنش

سرعت پردازش تراکنش‌ها در بیت کوین و اتریوم تفاوت قابل توجهی دارد. شبکه بیت کوین به‌طور میانگین هر ده دقیقه یک بلاک جدید تولید می‌کند و توان عملیاتی آن حدود ۷ تراکنش در ثانیه است. این محدودیت ناشی از اندازه بلاک و الگوریتم اثبات کار بیت کوین است که امنیت و مقاومت در برابر سانسور را تضمین می‌کند، اما سرعت را کاهش می‌دهد.

در مقابل، اتریوم بلاک‌ها را هر ۱۳ تا ۱۵ ثانیه ایجاد می‌کند و توان پردازش آن بین ۱۵ تا ۳۰ تراکنش در ثانیه است. این ویژگی باعث می‌شود تراکنش‌ها در اتریوم سریع‌تر تأیید شوند، هرچند ازدحام شبکه می‌تواند زمان انتظار و هزینه‌ها را افزایش دهد. علاوه بر این، هر دو شبکه با استفاده از راهکارهای لایه دوم مانند Lightning Network در بیت کوین و Optimism و Arbitrum در اتریوم، توانسته‌اند سرعت و مقیاس‌پذیری خود را بهبود دهند و تراکنش‌ها را تقریباً آنی و با کارمزد بسیار پایین انجام دهند.

۷. توکنومیکس و نوسان قیمت

عرضه بیت کوین محدود به ۲۱ میلیون واحد است و این محدودیت باعث ایجاد خاصیت کمیابی و تقویت نقش آن به عنوان ذخیره ارزش شده است. در مقابل، اتریوم سقف عرضه مشخصی ندارد، اما با مکانیزم‌هایی مانند سوزاندن کارمزدها (EIP-1559) نرخ عرضه آن کنترل می‌شود و حتی در برخی دوره‌ها تورم منفی پیدا می‌کند.

قیمت لحظه‌ای بیت کوین به دلیل جایگاه تثبیت‌شده‌تر و نقش ذخیره ارزش، معمولاً نوسانات کمتری نسبت به قیمت لحظه‌ای اتریوم دارد. به عبارت دقیق‌تر قیمت لحظه‌ای اتریوم به خاطر وابستگی به پروژه‌های دیفای، NFT و تغییرات فنی شبکه، بیشتر تحت تاثیر اخبار و نوآوری‌ها قرار می‌گیرد و نوسانات قیمتی شدیدتری را تجربه می‌کند.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌های کلیدی اتریوم و بیت کوین را بررسی کنید.

شاخص
بیت‌ کوین
اتریوم


هدف و کاربرد
پول دیجیتال و ذخیره ارزش؛ تمرکز بر انتقال امن دارایی بدون واسطه (طلای دیجیتال)
پلتفرم بلاک‌چینی چندمنظوره برای اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (DeFi، NFT، بازی‌ها)


سازنده
ساتوشی ناکاموتو (ناشناس)؛ با هدف مقابله با سیستم بانکی متمرکز
ویتالیک بوترین و تیمی شناخته‌شده (۲۰۱۵)؛ با هدف ایجاد اینترنت غیرمتمرکز


شفافیت توسعه
توسعه محافظه‌کارانه و کند؛ بدون رهبر مشخص
توسعه پویا و سریع‌تر؛ نقش پررنگ تیم‌های توسعه


مکانیسم اجماع
اثبات کار (PoW)؛ مصرف انرژی بالا، امنیت بسیار زیاد
اثبات سهام (PoS) پس از مرج ۲۰۲۲؛ مصرف انرژی بسیار کمتر


تمرکززدایی
بسیار غیرمتمرکز؛ هزاران نود مستقل و مقاومت بالا در برابر سانسور
غیرمتمرکز، اما با بحث‌هایی درباره تمرکز اعتبارسنج‌ها و نقش توسعه‌دهندگان


کارمزد تراکنش
ساده‌تر و پایدارتر؛ معمولاً کمتر و قابل پیش‌بینی‌تر
مبتنی بر Gas Fee؛ در زمان شلوغی می‌تواند بالا باشد


راهکارهای کاهش کارمزد
Lightning Network (لایه دوم)
Optimism، Arbitrum و سایر لایه‌های دوم


سرعت تراکنش
حدود ۷ تراکنش در ثانیه؛ هر بلاک حدود ۱۰ دقیقه
حدود ۱۵ تا ۳۰ تراکنش در ثانیه؛ هر بلاک ۱۳ تا ۱۵ ثانیه


مقیاس‌پذیری
محدود در لایه اصلی؛ بهبود یافته با لایه دوم
بهتر از بیت‌کوین در لایه اصلی؛ بسیار مقیاس‌پذیر با لایه دوم


توکنومیکس
عرضه محدود به ۲۱ میلیون واحد (کمیاب)
بدون سقف عرضه مشخص؛ کنترل تورم با سوزاندن کارمزدها (EIP-1559)


نوسان قیمت
نوسان کمتر به‌دلیل نقش ذخیره ارزش
نوسان بیشتر به‌دلیل وابستگی به دیفای، NFT و تغییرات فنی


جایگاه در بازار
دارایی امن و ذخیره ارزش بلندمدت
زیرساخت اقتصاد غیرمتمرکز و نوآوری بلاک‌چینی

اتریوم در مقابل بیت کوین: کدامیک برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟
وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری می‌شود، باید بیت کوین و اتریوم را از دو زاویه متفاوت بررسی کنیم. بیت کوین با عرضه محدود (۲۱ میلیون واحد) و امنیت بالای شبکه مبتنی بر اثبات کار بیشتر شبیه «طلای دیجیتال» عمل می‌کند و ابزاری برای ذخیره ارزش است. بسیاری از سرمایه‌گذاران آن را گزینه‌ای مطمئن برای نگهداری بلندمدت می‌دانند، چون کمیابی و مقاومت در برابر سانسور، ارزشش را پایدارتر می‌کند.
با این حال ماشین مجازی اتریوم (EVM) بستری برای قراردادهای هوشمند، دیفای و NFT فراهم کرده و باعث شده پتانسیل رشد بیشتر و البته نوسانات و ریسک بیشتری داشته باشد. در نتیجه مقایسه اتریوم و بیت کوین شاید خیلی کار درستی نباشد چون انتخاب یکی از این ۲ ارز به دید سرمایه‌گذاری بستگی دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، ترکیبی از هر دو را انتخاب می‌کنند؛ بیت کوین برای امنیت و ذخیره ارزش، اتریوم برای رشد و فرصت‌های نوآوری.

جمع‌بندی

اتریوم و بیت کوین هر دو نقشی بنیادین در اقتصاد دیجیتال دارند اما مسیرهای متفاوتی را دنبال می‌کنند. بیت کوین با عرضه محدود و امنیت مبتنی بر اثبات کار، به‌عنوان مرجع ذخیره ارزش و «طلای دیجیتال» شناخته می‌شود. در مقابل، ماشین مجازی اتریوم (EVM) و مهاجرت آن به اثبات سهام، بستری برای قراردادهای هوشمند و نوآوری‌های گسترده در دیفای و NFT فراهم کرده است. هرچند اتریوم توانسته سرعت و مقیاس‌پذیری بیشتری ارائه دهد، بیت کوین همچنان جایگاه بی‌رقیب خود را در ثبات و پذیرش جهانی حفظ کرده است. بنابراین، مقایسه اتریوم و بیت کوین نشان می‌دهد که ETH مکملی قدرتمند برای BTC است نه جایگزین کامل آن.

سوالات متداول

۱. چرا اتریوم به کار می‌آید و بیت کوین نه؟

این جمله درست نیست. هر چند اتریوم کاربرد زیادی در بخش دیفای دارد، بیت کوین به خاطر توانایی‌اش برای حفظ ذخیره ارزش همچنان تقاضای زیادی دارد.

۲. آیا اتریوم می‌تواند جایگزین بیت کوین شود؟

چون بیت کوین و اتریوم اهداف متفاوتی دارند و بیشتر مکمل هم هستند تا جایگزین یکدیگر.

۳. بیت کوین برای سرمایه‌گذاری بهتر است یا اتریوم؟

بیت کوین معمولاً گزینه‌ای کم‌ریسک‌تر برای ذخیره ارزش است، در حالی که اتریوم پتانسیل رشد بالاتر همراه با ریسک بیشتر دارد.