معنی اغراق در دیکشنری فارسی چیست؟

در این مطلب از سایت انتخاب روز پاسخ دقیق اغراق در دانشنامه آزاد واژگان فارسی را پیدا خواهید کرد.

اغراق در دانشنامه آزاد فارسی:

اغراق. [ اِ ] ( ع مص ) غرقه کردن. یقال : اغرقه فی الماء فغرق. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). غرق کردن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). غرق گردانیدن. تغریق. ( از اقرب الموارد ). غرقه کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( المصادر زوزنی ) ( ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ). || پر گردانیدن کاسه را. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). پر کردن جام : اغرق الکأس ؛ ملأها. ( از اقرب الموارد ). || سخت کشیدن کمان را. یقال : اغرق النازع فی القوس. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). و کمان سخت کشیدن. ( آنندراج ) ( از منتخب بنقل غیاث اللغات ). بنهایت کشیدن کمان. یقال : اغرق النبل ؛ اذا بلغ به غایة المد فی القوس. ( ازاقرب الموارد ). کمان پر درکشیدن. ( تاج المصادر بیهقی ). کمان پر کردن و کشیدن. ( المصادر زوزنی ). || مبالغه کردن در مدح و ذم و جز آن. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). مبالغه کردن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). مبالغه کردن. در امری اطناب کردن : اغرق فلان فی الشی ٔ؛ بالغ فیه و اطنب. ( از اقرب الموارد ). || ( اصطلاح بدیع ) نوعی مبالغه است. صاحب غیاث اللغات آرد: اغراق آن مبالغه را گویند که بحسب عقل ممکن باشد و به اعتبار عادت ، محال نماید و آنکه بعادت وعقل هر دو محال باشد آن را مبالغه غلو نامند. ( از غیاث اللغات ) ( از آنندراج ). محمد شمس قیس رازی آرد: اغراق در صنعت سخن آنست کی در اوصاف مدح و هجا و غیر از آن ، غلو کنند و مبالغت نمایند و وجوه مدایح بحسب تفاوت درجات ممدوحان مختلف است و بر موجب اختلاف احوال ایشان در ارتفاع و اتضاع متفاوت و از عیوب مدح یکی آنست که از طرفی [ دو طرف ] افراط و تفریط بیرون برند. ( المعجم فی معاییر اشعار العجم ص 358 ). مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون از کتاب مطول آرد: مبالغ سه قسم بیش نیست اول آنکه مدعا بحکم عقل و عادت ممکن باشد و آن را «تبلیغ» گویند مانند بیت زیر از امروءالقیس :
فعادی عداء بین ثور و نعجة
دراکا و لم ینضح بماء فیغسل.
که تحقق مفاد شعر از نظر عقل و عادت ممکن است. دوم آنکه از نظر ممکن و از روی عادت محال باشد که آن را «اغراق » گویند. مانند این بیت :
و نکرم جأنا مادام فینا
و نتبعه الکرامة حیث مالا.
که تحقق مفاد آن هرچند از نظر عقل اقناعی ندارد ولی بطور عادی تحقق پذیر نیست. سوم آنکه هم از نظر عقل و هم از روی عادت ممتنع باشد که آن را «غلو» گویند. و فرض دیگر که بحسب عادت ممکن و از نظرعقل محال باشد، امکان ندارد. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ذیل ماده «بلغ» ). و رجوع به حدائق السحر و نفائس الفنون شود. مأخوذ از تازی ، مبالغه در گفتار خواه مدح باشد و یا ذم و مبالغه در کردار. ( ناظم الاطباء ). گزاف گویی ، گزاپ و مبالغت در مدح و ذم و جز آن. گزاف کاری. ( یادداشت بخط مؤلف ).بیشتر بخوانید …