رشد میل به خودروهای الکتریکی: چالش‌های پیش رو برای توسعه شبکه برق شهر تهران یا “زیرساخت‌های تهران و توسعه خودروهای الکتریکی: آیا نبود فضای کافی برای ایستگاه‌های شارژ مانع راه می‌شود؟
اقتصاد آنلاین-لیلا مرگن: این روزها بحث توسعه خودروهای برقی در کشور داغ است. در شرایطی که در کلانشهر تهران برای ایجاد پمپ‌های بنزین هم با توجه به ارزش بالای زمین با مشکل مواجه بودیم، بحث ایجاد زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی از منظر تامین زمین با ابهامات زیادی روبرو است. از سوی دیگر با توجه به ناترازی برق در کشور همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا ایجاد ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی با مشکل تامین انرژی مواجه خواهد شد یا خیر؟
محمدرضا زمردی، عضو سندیکای صنعت برق ایران در گفتگو با اقتصاد آنلاین، با بیان به اینکه احداث ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در شکل توسعه یافته‌اش، می‌تواند فشار زیادی را به شبکه تحمیل کند، تصریح کرد: البته به نظر می‌رسد در شرایط کنونی که استفاده از خودروهای برق با یک شیب ملایم در کشور رشد می‌کند، ایستگاه‌های شارژ این نوع خودروها نمی‌تواند فشار زیادی را به شبکه تحمیل کند.
وی با اشاره به این نکته که هر ایستگاه شارژ با توجه به مدل شارژرهایش ممکن است بین یک تا دو مگاوات برق مصرف کند، ادامه داد: در حال حاضر ۱۳۴ تا ۱۴۰ ایستگاه پمپ بنزین در شهر تهران وجود دارد، در صورت توسعه بهره‌گیری از خودروهای برقی، باید حداقل معادل همین تعداد، ایستگاه شارژ برقی در کلان شهر تهران راه‌اندازی شود. با فرض حذف خودروهای بنزینی در پایتخت و جایگزینی خودروهای برقی به جای ماشین‌های فعلی، ما به ۲۷۰ تا ۳۰۰ مگاوات ظرفیت جدید برق نیاز خواهیم داشت.
این فعال صنعت برق در ادامه با یادآوری این مساله که مصرف پیک تیر ماه سال گذشته در تهران قریب به ۱۱ هزار مگاوات بوده است، توضیح داد: مصرف ۳۰۰ مگاواتی ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در مقابل این میزان مصرف، قطعا عدد قابل توجهی نیست اما به هر حال نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که راه‌اندازی آنها مستلزم برنامه‌ریزی‌های کلان در صنایع برق، خودروسازی، حمل و نقل و همچنین تغییر سیاست‌های شهری است.
وی زمان طولانی شارژ خودروهای برقی نسبت به ماشین‌های بنزینی را یادآورشد و افزود: در حالی که زمان بنزین زدن یک ماشین به‌طور معمول پنج دقیقه است، یک خودروی برقی برای شارژ شدن به ۴۰ دقیقه تا یک ساعت زمان نیاز دارد؛ بنابراین به‌طور معمول تعداد ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی باید بیشتر از پمپ بنزین‌ها باشد تا شارژ ماشین‌ها با مشکل مواجه نشود؛ البته همین مساله هم مصرف بیشتری را به شبکه برق کشور تحمیل می‌کند، بنابراین ما برای توسعه حمل و نقل برقی، چاره‌ای جز توسعه شبکه برق به‌ویژه در کلان شهرها نداریم.
لزوم تغییر استراتژی‌های توسعه شهری به نفع حمل و نقل برقی
زمردی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به امکان راه‌اندازی ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در فضاهای محدودتر اشاره کرد و افزود: تقویت زیرساخت‌های برق‌رسانی در کلان شهرهایی مانند تهران به‌منظور توسعه بهره‌گیری از خودروهای برقی، بیش از هر چیز نیازمند بازنگری استراتژی‌های توسعه شهری است. در واقع همین استراتژی‌ها است که نحوه تقویت ساختارهای برق‌رسانی را نیز تعیین می‌کند.
وی ادامه داد: اگر در یک کلان شهر ورود سوخت‌های فسیلی ممنوع شده و تصمیم بر آن شود که سوخت در حومه شهر به برق تبدیل شود و ساختار حمل و نقل به صورت کاملا برقی اداره شود، در این صوت حتی راه‌اندازی نیروگاه‌های کوچک مقیاس هم در داخل شهرها امکان‌پذیر نخواهد بود. اگرچه نیروگاه‌های خرد می‌توانند یک راهکار جدی برای تامین برق ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی باشند اما مکان راه‌اندازی آنها کامل مبتنی بر سیاست‌های شهری است.
این کارشناس صنعت برق از احداث نیروگاه‌های کوچک تجدیدپذیر بر بام خانه‌ها هم به‌عنوان یک ظرفیت برای شارژ خودروهای برقی یاد کرد و ادامه داد: تجدیدپذیرها امکان شارژ خودروها را در منازل فراهم می‌کند.
وی اضافه کرد: به علاوه نصب شارژرهای ضعیف‌تر در پارکینگ منازل و شارژ خودرو در ساعات نیمه شب که با مازاد مصرف برق مواجهیم هم می‌تواند علاوه بر ایجاد تراز در تولید و مصرف برق در ساعات غیرپیک، زمینه را برای شارژ ماشین‌ها در منازل فراهم کند. البته این امر هم مستلزم توسعه و تقویت شبکه‌های توزیع در داخل شهرهاست.
راه اندازی یک ایستگاه شارژ خودرو چقدر هزینه دارد
این کارشناس صنعت برق با تاکید بر اینکه هزینه احداث یک ایستگاه شارژ خودرو به نوع و تعداد شارژرها بستگی دارد، گفت: در حال حاضر طیف گسترده‌ای از شارژرها در دنیا وجود دارند که سطح ظرفیت آنها از ۱۰ تا ۲۰۰ کیلووات را پوشش می‌دهد. قیمت شارژرهای نوع کوچک و متوسط از ۱۰ هزار دلار یعنی تقریبا ۵۰۰ میلیون تومان شروع می‌شود. بنابراین با فرض اینکه در یک ایستگاه حدود ۱۰ استند نصب شود، هزینه راه‌اندازی آن با توجه به اندازه و تعداد شارژرهایش، رقمی بالغ بر ۵ تا ۲۵ میلیارد تومان خواهد بود.
زمردی با اشاره به اینکه این مبلغ بدون احتساب زمین مورد نیاز برای راه‌اندازی ایستگاه‌های شارژ است، توضیح داد: به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه خودروهای برقی بخش بزرگی از آینده حمل و نقل دنیا خواهند بود، دولت باید برای توسعه زیرساخت‌های آن در کشور و به‌ویژه در کلان شهرها، تسهیلاتی را در نظر بگیرد. پیش بینی فضای احداث ایستگاه‌ها و عدم تحمیل هزینه‌های مربوطه به سرمایه‌گذاران قطعا یکی از اقدامات بسیار کارساز برای جذب سرمایه‌های بخش خصوصی در حوزه احداث ایستگاه شارژ خودروهای برقی خواهد بود.
قیمت برق ایستگاه‌های شارژ خودرو اقتصادی است؟
عضو سندیکای صنعت برق ایران در بخش پایانی صحبت‌های خود با بیان اینکه نباید و نمی‌توان از سرعت تحولات در توسعه خودروهای برقی در جهان چشم پوشید، بیان کرد: قطعا سوخت‌های تجدیدپذیر مانند هیدروژن، متانول و آمونیاک هم در آینده سهمی در سیستم حمل و نقل جهان خواهند داشت اما خودروهای برقی بخش اعظم بازار را در اختیار می‌گیرند، از این رو پیش‌بینی زیرساخت‌های لازم برای تجهیز ایستگاه‌های شارژ آنها یک الزام غیرقابل چشم پوشی است.
زمردی به یارانه‌ای بودن قیمت فعلی برق ایستگاه‌های شارژ اشاره کرد و افزود: با توجه رشد قابل پیش‌بینی خودروهای برقی، قطعا احداث ایستگاه‌های شارژ این نوع خودروها صرفه اقتصادی لازم را پیدا خواهد کرد. هر چند در حال حاضر نرخ برقی که در این ایستگاه‌ها برای مصرف کننده اعمال می‌شود، نسبتا پایین است اما به نظر می‌رسد که طی سال‌های آینده نرخ برق این ایستگاه‌ها یک روند افزایشی خواهد داشت.
وی خروج برق از انحصار دولت و افزایش سهم بخش خصوصی را یکی از الزامات افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه احداث ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی دانست و گفت: واقعی شدن نرخ برق، پیش‌بینی تسهیلات و امتیازات منطقی برای سرمایه‌گذاران و همچنین بازنگری عقلایی استراتژی‌های توسعه شهری به‌ویژه در حوزه حمل و نقل اقداماتی است که می‌تواند توسعه بهره‌گیری از خودروهای برقی را سرعت بخشیده و آن را به یک اقدام اقتصادی و به‌صرفه تبدیل کند.
