اقتصاد دیجیتال فرصت تاریهی بازتعریف عدالت اجتماعی در ایران است/نگاه امنیتی مهمترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال در کشور/ اقتصاد دیجیتال میتواند موتور فقرزدایی باشد
به گزارش اقتصادآنلاین، علی ربیعی، مشاور و دستیار اجتماعی رییسجمهور در دومین روز همایش «رمزآتی» با اشاره به اینکه حضور گسترده علاقهمندان در این همایش امیدبخش است، گفت: «در شرایطی که امروز کشور در هیاهوی نقدها و مسائل ذهنی و روحی قرار دارد، این جمع نشان میدهد هنوز عدهای در ایران به دنبال برونرفت، کار خوب و مسیر درست هستند.»
او افزود: «ایران و ایرانیان در هر شرایطی توانستهاند سقفها و دیوارها را بشکنند و همین روحیه باعث شده تمدن ایرانی پابرجا بماند. ما هیچ دورهای مانند امروز نیازمند پشتکار، خلاقیت و مدارا نبودهایم.»
ضرورت توجه به پیامدهای اجتماعی اقتصاد دیجیتال
ربیعی ادامه داد: «قصد دارم ساختار اقتصاد دیجیتال ایران را از منظر پیامدهای اجتماعی و نسبت آن با نابرابری و عدالت بررسی کنم.»
او با بیان اینکه اقتصاد دیجیتال در جهان و در ایران—even اگر ضعیفتر—در سالهای اخیر به سرعت رشد کرده است، گفت: «اگر رشد تاریخی اقتصاد جهان را در بازههای ۲۴ ساعته تصور کنیم، امروز فناوری این ۲۴ ساعت را به یک دقیقه تبدیل کرده است.»
اقتصاد دیجیتال در آینده بر سیاست، فرهنگ و امنیت مسلط میشود
ربیعی افزود: «همانطور که در کشورهای توسعهیافته، اقتصاد دیجیتال هیمنهای بر سیاست، فرهنگ و امنیت پیدا کرده، در ایران نیز در ساختار قدرت و تغییرات نگرشی آینده تأثیر عمیقی خواهد گذاشت.»
او گفت: «یکی از نارساییهای سیاستگذاری ما بیتوجهی به آثار اجتماعی حوزههایی بوده که در بستر خود رشد کردهاند.»
نگاه امنیتی بزرگترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال در ایران
با اشاره به اینکه تجربه زیسته او نشاندهنده نقش کلیدی سیاستگذاری اجتماعی در این حوزه است، افزود: «به اعتقاد من مهمترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال در ایران، نگاه امنیتی و تهدیدانگارانه به این حوزه است؛ از مالکیت تا ارتباطات خارجی و بزرگشدن بخش خصوصی.»
او ادامه داد: «اولین شرط رشد، عبور از نگاه امنیتی به نگاه ظرفیتمحور است.»
اقتصاد دیجیتال؛ همزمان عامل کاهش و افزایش نابرابری
ربیعی گفت: «در کشورهای مشابه ما دو نوع نابرابری وجود دارد: نابرابری داخلی و نابرابری با جهان. اقتصاد دیجیتال میتواند هر دو را کاهش یا افزایش دهد. اگر زیربناها اصلاح شود، این حوزه میتواند به کاهش نابرابری کمک کند.»
او افزود: «ساختارها باید دارای DNA اجتماعی باشند تا عدالت و شفافیت را تعمیق کنند.»
اقتصاد دیجیتال؛ ابزاری برای فقرزدایی پایدار
ربیعی با بیان اینکه در دهه اخیر اشتغال و شمول مالی پیوند عمیقی با فقرزدایی پیدا کرده، گفت: «کسبوکارهای دیجیتال خرد با کمترین سرمایه و بیشترین مقیاسپذیری توان ایجاد درآمد برای زنان، جوانان، روستاییان و شاغلان غیررسمی را دارند.»
او ادامه داد: «همین ظرفیتها باعث شده اقتصاد دیجیتال یکی از مؤثرترین ابزارهای فقرزدایی پایدار باشد.»
تجربه کرونا و مقاومت بالای کسبوکارهای دیجیتال
ربیعی گفت: «در دوران کرونا، برخلاف بخشهای سنتی، مشاغل دیجیتال کمترین آسیب را دیدند و توانستند فعالیت اقتصادی را تداوم بخشند؛ هرچند فیلترینگ و تحلیلهای امنیتی نادرست بعداً آسیبهایی ایجاد کرد.»
نمونههای موفق: از سیستان و بلوچستان تا بازارهای جهانی
او با اشاره به تجربه حمایت از زنان بلوچ گفت: «امروز تولیدات زنان روستایی بلوچ به کمک پلتفرمهای دیجیتال در فرانسه و کشورهای دیگر فروخته میشود.»
چالشها: شکاف مهارتی، بیمه، حمایت اجتماعی و دسترسی پایدار
ربیعی افزود: «در نبود سیاستگذاری هوشمند، شکاف مهارتی، کمبود آموزش دیجیتال، اینترنت ناپایدار، بیمه ناکافی و نبود حمایت اجتماعی مانع رشد مشاغل دیجیتال خرد میشود.»
تغییرات کیفی نیروی کار و نیازهای نسل جدید
او گفت: «نیروی کار جدید ایران به دنبال مشاغل مستقل، منعطف و منزلتمحور است. مشاغل دیجیتال دقیقاً به نیازهای ذهنی و ارزشی نسل جدید پاسخ میدهند و رضایتی ایجاد میکنند که در صنایع کلاسیک وجود ندارد.»
لزوم اصلاح نظام آموزش، مهارت و سیاستگذاری
ربیعی ادامه داد: «سازمان فنیوحرفهای باید از آموزشهای سنتی فاصله بگیرد. مدارس و دانشگاهها نیز چنین رویکردی ندارند.»
او افزود: «اقتصاد دیجیتال میتواند هزینه فقرزدایی را کاهش دهد و سیاست فقرزدایی هوشمند را معنادار کند.»
نمونههای جهانی: هند، اندونزی، فیلیپین، کنیا، کره جنوبی
او با اشاره به تجربیات موفق بینالمللی گفت:
– «هند با هویت دیجیتال و زیرساخت پرداخت مشترک، میلیونها کسبوکار زنانه ایجاد کرده.»
– «اندونزی و فیلیپین بیش از ۶ میلیون کسبوکار خرد را دیجیتال کردهاند.»
– «کنیا با پرداخت موبایلی، فقدان بانک را جبران کرده.»
– «کره برنامه ملی توانمندسازی دیجیتال زنان را اجرا کرده است.»
فرصت تاریخی ایران برای فقرزدایی در عصر تحریم و رکود
ربیعی گفت: «در شرایط تحریم و رکود، مدلهای کمهزینه کسبوکارهای دیجیتال خرد میتوانند موتور فقرزدایی باشند و زنان سرپرست خانوار، جوانان و مناطق محروم را به درآمد پایدار برسانند.»
توصیههای سیاستی: از زیرساخت تا بیمه و مالیات
او بر ضرورت ایجاد زیرساخت ارزان و پایدار، آموزش مهارتهای دیجیتال، حمایت بیمهای، نظام مالیاتی ساده و مراکز نوآوری محلی تأکید کرد.
هشدار درباره آسیبها و نگاه انتقادی به اقتصاد دیجیتال
ربیعی گفت: «در کنار فرصتها، باید به آسیبها نیز توجه کرد؛ از پیشبینی رفتار جمعی تا استعمار داده، وابستگی دیجیتال، بهرهکشی احساسی و مسائل مربوط به نابرابری و چانهزنی نیروی کار.»
اقتصاد دیجیتال فناوری نیست، فرصت عدالت است
او تأکید کرد: «اقتصاد دیجیتال فقط یک فناوری نیست؛ فرصتی تاریخی برای بازتعریف عدالت اقتصادی و اجتماعی است. اگر از مراحل اولیه عبور کنیم و DNA اجتماعی را وارد این حوزه کنیم، میتواند به ابزار عدالتگستر تبدیل شود.
- برچسب ها:
