چالشی به وسعت جهان: چشم‌پوشی از حقوق زنان شاغل

به گزارش تجارت‌نیوز، قوانین به تصویب می رسند، مسوولان مدعی اجرا می شوند و در نهایت آن چیزی که باقی می ماند تعداد قابل توجهی از آدم هایی هستند که به واسطه عدم اجرای درست همین قانون ها متحمل خسارات روحی و جسمی فراوانی می شوند. پنج سال پیش در چنین روزهایی سازمان جهانی کار با تلاش تشکل‌های کارگری بین‌المللی حاضر در این مجموعه، کنوانسیون شماره ۱۹۰ را به عنوان یک کنوانسیون بنیادین و لازم الاجرا برای اعضا، به تصویب رساند.  کنوانسیون ۱۹۰ اولین معاهده بین المللی است که حق هر فرد برای داشتن محیط کار عاری از خشونت و آزار و اذیت، از جمله خشونت و آزار مبتنی بر جنسیت (به ویژه بر زنان) را به رسمیت می‌شناسد.  این مقاوله نامه، بر ضرورت ایجاد یک محیط کار ایمن که «دستیابی به برابری و کرامت انسانی برای همه کارگران (صرف نظر از نوع صنعت و جنسیت و سن‌شان) تسهیل خواهد کرد» تاکید می‌کند.  در طول پنج سال گذشته، پیشرفت قابل توجهی در راستای اجرای این کنوانسیون در جهان صورت گرفته است. بسیاری از کشورها اقداماتی را برای تصویب و همسو کردن قوانین و سیاست‌های ملی خود با مفاد کنوانسیون انجام داده‌اند که نشان‌دهنده شناخت روزافزون ضرورت صیانت از کارگران در برابر خشونت و آزار و اذیت (به ویژه زنان کارگر) است.

زنان کارگر تحت تاثیر انواع خشونت ها

پدیده خشونت و آزار و اذیت جسمی، روانی و جنسیتی در محل کار همچنان ادامه دارد و میلیون‌ها کارگر را در سراسر جهان، به ویژه زنان، مهاجران و کسانی که در مشاغل نامطمئن هستند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.  لوک تراینگل، دبیرکل ITUC در جشن اخیری که به مناسبت سالگرد تصویب این کنوانسیون برگزار کرده است، می‌گوی: این نهاد تعهد تزلزل ناپذیر خود را برای تحقق کامل اصول مندرج در کنوانسیون ۱۹۰ را نشان داده است. ما از همه دولت‌ها می‌خواهیم که این کنوانسیون را بدون تأخیر تصویب و اجرا کنند. ما از کارفرمایان می‌خواهیم که سیاست‌های‌ عدم تحمل خشونت و آزار و اذیت را اتخاذ کنند و فرهنگ احترام و کرامت انسانی را در محیط کار تقویت کنند. نقش اتحادیه‌های کارگری مستقل در این امر ضروری است. آن‌ها باید توسط حقوق دموکراتیک و اتحادیه‌های کارگری در محل کار توانمند شوند تا به آن‌ها اجازه دهند از محیط‌های کاری ایمن، محترمانه و برابر دفاع کنند.

مرضیه احمدی فر، جامعه شناس درباره معضل خشونت علیه زنان کارگر به تجارت نیوز می گوید: این معضل در جهان امروز و با توجه به قوانین مدرن و نظارت فعالان حوزه های مختلف بر زندگی زنان کارگر هنوز هم یکی از چالش هایی است که زنان در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می کنند اما بررسی این موضوع در ایران نیازمند نگاه به نکاتی است که تا حدودی جامعه ما را از بقیه مستثنی می کند.

او می افزاید: اشتغال زنان در جامعه ما یکی از مهم ترین چالش هایی است که در گذار جامعه از میان سنت و مدرنیته مطرح می شود. زمانی در کشور ما غیر قابل قبول بود، اما امروزه اشتغال زنان به جزیی از زندگی طبیعی هر خانواده ای  تبدیل شده است و در بسیاری از خانواده ها حتی عدم اشتغال زن می تواند باعث بروز مشکلات معیشتی شود. در این شرایط اما توجه به امنیت زنان در محیط کار باید بیش از پیش مدنظر قرار بگیرد.

از نابرابری حقوقی تا تجربه های پنهان زنان کارگر

این جامعه شناس در ادامه می گوید: وقتی ما از حقوق زنان در محیط کار صحبت می کنیم اکثرا توجه ها به مساله برابری حقوقی و مشکلات مزدی معطوف می شود در حالی که یکی از بزرگترین مشکلاتی که زنان در محیط کار با آن مواجه اند و اغلب به دلایل مختلف از جمله نیازی که به انجام کار دارند، حفظ آبروی فردی و خانوادگی و … مساله امنیت روانی و جنسی در میحط کار است.

احمدی فر می افزاید: متاسفانه مساله سوءرفتارها در محیط کار با زنان شاید به دلیل عدم انتشار و بازگو کردن آن در ظاهر اندک به نظر برسد اما اگر به تحقیقاتی میدانی که در این زمینه صورت گرفته نگاهی بیاندازیم با آمارهای بسیار تکان دهنده ای در این رابطه مواجه خواهیم شد.

او اظهار می دارد: در واقع با بروز این مشکلات گام مهمی که زنان در جامعه برای پیشرفت جایگاه خود برداشته اند دستخوش تمامیت خواهی مردانه در محیط کار شده است. این مساله فقط مختص به ایران نیست و در تمام دنیا زنان برای اینکه بتوانند خود را به اثبات برسانند و یا در مسیر کاری شان موفقیت هایی را که شایسته آن هستند کسب کنند باید از موانعی مانند این عبور کنند. آرزوی داشتن جهانی عاری از خشونت علیه زنان قطعا محال است اما می توانیم امید داشته باشیم با فعالیت جنبش ها و نهادهای مدنی در این زمینه بتوانیم به نتایج خوبی دست پیدا کنیم.

خشونت علیه زنان جنبه های مختلفی دارد

پریسا ایزدی، روانشناس نیز در این باره به تجارت نیوز می گوید: ما وقتی از خشونت در محل کار حرف می زنیم در واقع از کلمه ای می گوییم که ابعاد بسیار گسترده ای دارد. خشونت فیزیکی، کلامی، جنسی، جنسیتی همه انواعی از خشونت هستند که در تمامی جوامع جریان دارند.

او می افزاید: اما در مورد خشونت علیه زنان شاغل یا کارگر باید به این مساله توجه کنیم که اولین عامل بروز چنین رفتارهایی نگاه مردسالارانه ای است که در اغلب جوامع جریان دارد و متاسفانه به شکل های مختلف بروز و ظهور پیدا می کند. اما اینکه چنین رفتارهایی که چه تاثیراتی می توانند بر زنان داشته باشد مساله ای است که نباید از نظرها دور بماند.

این روانشناس می گوید: اگر زنان در محیط کار خود امنیت نداشته باشند قبل از هر چیز استرس و اضطراب ناشی از این نبود امنیت می تواند هم روح و روان این افراد را تخریب کند و هم در مرحله بعدی باعث پایین آمدن کارایی فرد شود. ما وقتی از خشونت حرف می زنیم فقط مساله خشونت جنسی و یا جسمی نیست.

ایزدی در ادامه می گوید: خشونت های کلامی که اغلب مورد توجه قرار نمی گیرند یکی از مخرب ترین خشونت هایی است که در محیط کار نسبت به زنان رواداشته می شود. خشونت های کلامی می تواند شخصیت فرد را به گونه ای تخریب کند که دیگر توان بازگشت به روزهای قبل را نداشته باشد. متاسفانه در اکثر محیط های کار خشونت کلامی به یک روتین تبدیل شده و هیچ کس به میزان تخریب آن توجهی ندارد.