سایه سنگین جنگ تعرفهها بر تور آسیایی دونالد ترامپ
سال جاری، ترامپ و شی جین پینگ برای رویارویی جانانه، دور یکدیگر حلقه زده و بدون اینکه ضربه محکمی بزنند، به طور آزمایشی به یکدیگر حمله کردند.
به گزارش تجارت نیوز، دونالد ترامپ در حالی برای اولین سفر به شرق آسیا در دوره دوم ریاست جمهوریاش سوار هواپیمای ویژه شد که با چالش اصلی پیش روی ایالات متحده که میراثش را تعریف خواهد کرد، روبهرو است: رقابت با چین. در کاخ سفید دلایل منطقی برای خوشبینی وجود دارد، اما دفع قدرت بزرگ کمونیستی نیازمند تمرکز و عزم فوقالعادهای است. اگر این سفر به خوبی مدیریت شود، ترامپ در دور دوم ریاستش برای موفقیت در خاور دور آماده خواهد شد.
رویارویی در عصر عدم قطعیتها
سال جاری، ترامپ و شی جین پینگ برای رویارویی جانانه، دور یکدیگر حلقه زده و بدون اینکه ضربه محکمی بزنند، به طور آزمایشی به یکدیگر حمله کردند. چین مخفیانه از رقبای واشنگتن چون تهران و مسکو حمایت کرد و تلاش داشت تا بدین طریق هژمونی ایالات متحده را به چالش بکشد. در مقابل ترامپ به شکلی علنی بر جنگ تعرفهها پافشاری کرد. با این حال به ادعای ناظران ترامپ با تکیه بر استراتژی هنری کیسینجر و ریچارد نیکسون در طول جنگ سرد اول به شکلی ماهرانه از اسرائیل برای تثبیت قدرت و نفوذش به عنوان داور نهایی خاورمیانه استفاده کرده و میکند. از همین رو پایتختهای منطقهای که میخواهند در مسائلی از سرنوشت غزه گرفته تا تغییر سریع توازن قدرت در منطقه پیشرفت کنند، باید فرستادگانی به کاخ سفید بفرستند.
از همین رو به ادعای گروهی تلاشهای دیپلماتیک پیشین پکن، مانند پیمان صلح میان عربستان سعودی و ایران که در زمان جو بایدن محقق شد، فعلا از دهان افتاده است.
با این حال تلاش ترامپ برای پایان دادن به جنگی که ولادیمیر پوتین در اوکراین آغاز کرد، چندان موفق نبوده، اما اقدامات اخیر آمریکا پکن را نگران کرده است. ترامپ با موفقیت نسبی از این جنگ برای واداشتن نهادهای اروپایی برای بیدار شدن از خواب در برابر محیط ژئوپلیتیکی که حالا تهدیدآمیز شده، فرصتسازی کرده است. ترامپ همچنین پس از پایان مذاکرات صلح با پوتین، نشست برنامهریزی شده با او را لغو و گفت که این کار «اتلاف وقت» خواهد بود، چرا که حملات بعدی روسیه نشان داد که مسکو تسلیم نشده است. تحریمهای تازه اعلام شده رئیس جمهور علیه غولهای نفتی روسنفت و لوک اویل، که اولین تحریمها علیه روسیه در این دوره قلمداد میشوند، بازارها را آشفته کرده و با واکنش نگرانکننده وزارت امور خارجه چین مواجه شده است.
فرصتسازی یا فرصتسوزی
اولین توقف ترامپ در تور آسیاییاش، در مالزی بود، آنهم برای شرکت در اجلاس سالانه انجمن کشورهای جنوبشرقی آسیا (ASEAN). حالا میتوان گفت ترامپ در کانون اصلی میدان رویارویی با شی قرار دارد. پکن مصمم است منطقه را بر مدار خود تعریف کرده و تا حد زیادی از مشوقهای اقتصادی برای این کار بهره برده است. با این حال، پکن به واسطه ناکامیاش در جلوگیری از شیوع اولیه کووید در ووهان اعتماد شرکتهای غربی را از دست داد؛ شرکتهایی که حالا استراتژی تأمین «چین به علاوه یک» را اتخاذ کرده و بسیاری از آنها تولید خود را به آسیای جنوبشرقی منتقل کردند. ایالات متحده اکنون مقصد اصلی صادرات این منطقه است.
این تحول با استراتژی سنتی ایالات متحده برای آسیا، یعنی تعریف کشورهای مورد علاقه با ارائه دسترسی به مصرفکنندگان آمریکایی، مطابقت داشت، اما ترامپ تصور میکند که این استراتژی مسیر خود را طی کرده است. جنگهای تجاری، رهبران آسهآن را عصبی میکند و بسیاری از آنها از تعرفههای روز آزادی متاسف هستند. آنها به رشد اقتصادی نیاز دارند و تا جایی که امکان دارد تلاش دارند تا ترامپ را برای طی این مسیر قانع کنند.
همه گزینهها روی میز است
توقف ترامپ در ژاپن برای بسیاری از اهمیت زیادی برخوردار است. او در ژاپن با سانای تاکایچی، نخستوزیر جدید، دیدار خواهد کرد. تاکایچی شاگرد شینزو آبه، رهبر دوراندیش ژاپنی است که کشورش رویاروی زیادهخواهیهای چین قرار گرفت و تحسین ترامپ را برانگیخت. تاکایچی قصد دارد این استراتژی را ادامه دهد. حال اگر دو رهبر پیوندی کمرنگتر از پیوند آبه و ترامپ ایجاد کنند، شی با شکست قابل توجهی روبهرو خواهد شد.
با این همه ظاهرا چین به پایان این سفر دلخوش کرده، یعنی زمانی که قرار است ترامپ و شی در کره جنوبی دیدار کنند. دو بازیگر علاوه بر مشاجرات ژئوپلیتیکی، برای وارد کردن ضرباتی به اقتصاد طرف مقابل آماده شدهاند. فعلا شی مجموعهای قدرتمند از اهرمها را برای استفاده علیه ایالات متحده در دست دارد. او پیش از این با قطع دسترسی آمریکا به عناصر خاکی کمیاب، که علیرغم نامشان، چندان نادر نیستند، اما به طور گسترده در چین استخراج و تصفیه میشوند، در میدان این رویارویی بازی کرده است. در اوایل اکتبر، رهبر چین محدودیتهای اعمالی بر صادرات را تشدید کرد؛ گزارهای که میتواند تهدیدی بالقوه علیه تولیدات داخلی آمریکا قلمداد شود. در مقابل مقامات آمریکایی چین را به نقض تعهدات قبلی خود برای خرید محصولات کشاورزی آمریکایی مانند سویا متهم کرده و میکنند.
در این میان ترامپ نیز مخالفان خود را دارد. او در پاسخ به کنترلهای جدید صادرات شی، افزایش ۱۰۰ درصدی نرخ تعرفه را اعلام کرد و طبق گزارشها، پکن را به مسدود کردن سایر صادرات مهم کالاها و خدمات تهدید کرد. رئیسجمهوری همچنین قبل از عزیمت به آسیا به خبرنگاران گفت: «همه گزینهها در مورد چین روی میز است». پس از آن ترامپ لحنی آشتیجویانهتر اتخاذ کرد و روز چهارشنبه گفت: «فکر میکنم با شی به توافق خواهیم رسید». به نظر میرسد او بیشتر به دستیابی به تفاهم در مورد مسائلی مانند تجارت، جنگ اوکراین و کنترل تسلیحات هستهای علاقهمند است تا رویارویی طولانی و پرهزینه با چین، اما ممکن است به این تفاهم نرسد. شی به مفاد توافق تجاری دوره اول ریاست جمهوری خود پایبند نبود و سابقه طولانی در نقض توافقات با روسای جمهور آمریکا دارد.
از همین رو باید گفت ترامپ هنگام ملاقات با شی به تمام مهارت خود در معاملهگری نیاز خواهد داشت. آماده شدن برای موفقیت در مسیر رسیدن به کره جنوبی حیاتی است.
- برچسب ها:
