پیشنهادات جذاب برای ادغام و تملیک بانک ها به بانک مرکزی از زاویه تحلیلی!

میثم حقیقی با بیان اینکه ادغام و تملیک به فرآیند تلفیق شرکت‌ها و دارایی‌‌‌های آنها از طریق انواع مختلفی از معاملات مالی گفته می‌شود به دنیای اقتصاد، اعلام کرد: امروزه این دو مفهوم، متاسفانه بعضا بجای هم مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند.

ادغام از نظر حقوقی به یکی شدن دو شرکت تحت عنوان یک نهاد تازه با ساختار مالکیتی جدید گفته می‌شود. مدیریت این شرکت جدید معمولا با مشارکت اعضای هر دو شرکت انجام می‌شود. 

در تملیک که گاه تحصیل هم نامیده می‌شود، شرکت جدیدی ظهور نخواهد کرد بلکه شرکت کوچک‌تر توسط شرکت بزرگ‌تر تملیک و تصاحب می‌شود. این شرکت کوچک با تبدیل شدن دارایی‌‌‌ها به بخشی از شرکت بزرگ‌تر، دیگر وجود خارجی به عنوان شرکت مستقل نخواهد داشت.

در ادغام بانک‌های انصار، حکمت ایرانیان، قوامین، مهر اقتصاد و موسسه اعتباری کوثر در بانک سپه و تملیک مالکیت و از بین رفتن شخصیت حقوقی بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح، فرآیند تملیک اتفاق افتاد نه ادغام.

اگر در این فرآیند، بانک جدیدی با ساختار مالکیتی جدید از ترکیب بانک سپه و بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح ایجاد می‌‌‌شد، فرآیند ادغام صورت می پذیرفت. این موضوع در خصوص تملیک موسسه اعتباری نور توسط بانک ملی نیز صدق می‌کند.

طبق مصوبه شورای انقلاب در سال ۱۳۵۸، بانک‌ها همگی ملی اعلام و به منظور حفظ سرمایه‌‌‌ها، برخی بانک‌ها در همدیگر ادغام شدند. به عنوان نمونه بانک تجارت از ادغام ۱۲ بانک موجود و بانک ملت از ادغام ۱۰ بانک دیگر بوجود آمدند.

تجربه‌‌‌های دیگر فرآیند ادغام بانک‌ها به شرح زیر است:

۱. ایجاد بانک آینده از ادغام بانک تات، موسسه اعتباری صالحین و آتی.

۲. ایجاد موسسه اعتباری کاسپین از ادغام ۸ تعاونی اعتباری منحل‌‌‌ شده.

۳. ایجاد موسسه اعتباری نور از ادغام ۵ تعاونی اعتبار منحل‌‌‌شده.

با توجه به موارد فوق و شرایط فعلی بانک ها، پیشنهاد می‌شود بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر و بالادستی در صورتی که قصد بهبود وضعیت از طریق انحلال بانک‌ها و موسسات به اصطلاح ناتراز و در معرض ورشکستگی را تحت عنوان گزیر دارد، مفاهیم فوق را به صورت بجا در نظر داشته باشد.