چگونه «عامرخان» با یک مسابقه، مشکل آب هزاران روستا را حل کرد؟/ مدیران و سلبریتیهای ایرانی یاد بگیرند
نسترن کشاورز محمدی در عصر ایران نوشت: سواد سینمایی من بسیار ناچیز است اما وقتی در جستجوی تجارب جهانی استحصال آب باران، به اسم و چهره عامرخان، یا به قول برخی امیر خان، هنرپیشه هندی برخوردم برایم آشنا بود. کمی بیشتر جستجو کردم و متوجه شدم اسم کامل این هنرپیشه، محمد عامر حسین خان است و در زمینه فیلم و برنامهسازی و مستندسازی دارای شرکت و یا به عبارتی یک گروه برنامهسازی با نام خودش است.
با جستجویهای مختصر، متوجه شدم که عامرخان به علت دغدغههای اجتماعی خود، در کار ساخت برنامههایی در مورد موضوعات اجتماعی هند است. یکی از معروفترین کارهای عامرخان، تولید برنامه گفتگو محور «Satyamev Jayate» به معنای «حقیقت پیروز است» با اجرای خود او است که از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ ادامه داشت.
عامرخان با مشاهده ویرانی روستاهای هند به علت خشکسالی، که منجر به فقر، مهاجرت، مرگ و یا خودکشی کشاورزان شده بود، تصمیم گرفت کاری کند. او با تیم این برنامه و با همکاری همسرش خانم رائو، فیلم ساز و کارگردان و تهیه کننده، در سال ۲۰۱۶، بنیادی به نام «پانی» به معنای «آب، نوشیدنی» در زبان سانسکریت، برای کمک به مردم در استان محل تولد خود، استان ماهاراشتا که دومین استان پرجمعیت هند است تاسیس نمود.
این نوشتار که اخرین بخش سهگانهای است که در مورد آب نوشته ام، به معرفی این بنیاد و موفقیتش در ایجاد بزرگترین جنبش مردمی هند برای توسعه و رفاه روستایی با تمرکز بر استحصال آب باران میپردازد. امید است شناخت تجارب جهانی هم در دولتمردان، هم متخصصان و هم سلبریتیهای کشور جرقهای برای دست به کار شدن برای همکاری صادقانه و موثر با مردم برای کاهش اثرات خشکسالی در کشور ایجاد نماید.
اهمیت جلب مشارکت مردم در حل مشکلات جامعه
اهمیت مشارکت بخشهای مختلف جامعه در توسعه و آبادانی کشورها، از دیر باز شناخته شده است. برای مثال آبخیزداری و جنگلداری مشارکتی از توصیههای سازمانهای مرجع بین المللی برای محافظت از کره زمین و تاب آوری جوامع در برابر خشکسالی و بیابانزایی فزاینده است. حداقل در ایران در شرایط معاصر که با بحرانهای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی روبروست، جلب مشارکت موثر مردم دیگر یک انتخاب نیست، یک الزام است.
به نظر میرسد به اندازه کافی در مورد توصیف مشکل و چرایی آن حرف زده ایم، غر زدهایم و غصه خورده ایم، بیایید آستین بالا بزنیم و هر یک در حد توان اقدام عملی بکنیم، اوضاع به گونهای است که باید «گلستان به اختیار» باشیم و هر یک گوشهای از مملکت را آباد کنیم.
اما داستان بنیاد پانی ومسابقات جام آب بنیاد در هند:
بنیاد آب
بنیاد پانی (آب)، یک سازمان غیرانتفاعی و غیردولتی است که در زمینه پیشگیری از خشکسالی و مدیریت حوزه آبخیز در ایالت ماهاراشتا، هند فعالیت میکند. هدف اصلی بنیاد پانی، گسترش دانش مدیریت حوزه آبخیز و احیای آبهای زیرزمینی با تمرکز محلی است، همان طور که در تارنمای بسیار جالب، آموزنده و جامع این بنیاد اعلام شده است.
هدف اختصاصی و شفاف بنیاد «ایجاد استان ماهاراشتای پر رونق و عاری از خشکسالی» است به گونهای که که هر خانواده کشاورز از نظر آب در امنیت باشد، در برابر تغییرات اقلیمی مقاوم و از نظر مالی رونق داشته باشد و رفاه اقتصادی و زیستمحیطی را برای همه تضمین کند.
راهبرد اصلی بنیاد برای دستیابی به این هدف، «توانمندسازی جوامع روستایی استان برای غلبه بر خشکسالی و تقویت معیشت آنها از طریق حفاظت از آب به رهبری اجتماعات محلی و شیوههای کشاورزی پایدار» بوده است.
مسابقات جام آب «Satyamev Jayate» یا «حقیقت پیروز است»
بنیاد برای توسعه روستاها و توانمندسازی مردم برای مبارزه با خشکسالی و فقر، اقدام بر برگزاری وبینار و همایش نکرد، بلکه اقدام به برگزاری یک مسابقه بین روستاهای استان ماهاراشترا با عنوان جام آب نمود. هر روستا میتوانست به رایگان در مسابقه ثبت نام و شرکت کند.
به روستاهای داوطلب آموزشهای کاربردی و مشاوره در روستا ارایه میشد. تیم بنیاد آب با مشارکت متخصصین آبخیزداری و نیز متخصصین رسانه و هنرمندان، اقدام به تولید محتوایهای آموزشی ساده و کاربردی، علمی ولی جذاب برای آموزش روشهای ایجاد سازههای خاکی برای جذب، ذخیره و هدایت بهتر و موثرتر آب باران نمودند. کلاسهای آموزشی و مربیان در دسترس بودند.
هر روستا ۴۵ روز فرصت داشت با استفاده از این منابع و آموزش و راهنمایی رایگان مشاوران، با کمک اهالی روستا سازههای خاکی را متناسب با شرایط روستای خود ایجاد کنند. سپس داوران، روستایی را که بهترین و بیشترین ظرفیت ذخیره آب باران را درست کرده بود مشخص میکردند و نهایتا از طرف بنیاد جایزه نقدی قابل توجهی به آن روستا برای هزینه کرد جهت توسعه روستا ارایه میشد. بنیاد از تکنیکهای برقراری ارتباط موثر، تقویت اقدام جمعی، آموزشهای ساده و کاربردی در یک مدل رقابت جذاب بین روستاها برای انجام بهترین کار در زمینه حفاظت از آب استفاده نمود.
تنها در ۴ سال برگزاری این مسابقات، ۶۷۰۰ روستا در مسابقات جام آب مشارکت نمودند و در مجموع سازههایی به طول تقریبی ۸ برابر دورکره زمین، با گنجایش ۵۵۰ میلیارد لیتر آب، معادل ۵۵ میلیون تانکر آب ظرفیت ذخیره آب ایجاد شد! در نتیجه، بارشهای سیل آسای موسمی هند، از مشکل سیل و تخریب خاک، تبدیل به ثروت رایگان روستاها شد، سطح آبهای زیر زمینی بالا آمد، آب در ماههای بیشتری برای کشاورزی در دسترس قرار گرفت و طبیعتا کشاورزی رونق گرفت و درامد کشاورزان افزایش یافت.
تصویری از سایت پانی که در آن، رویکردهای آموزشی و ترویجی دنبال میشود
مسابقات جام آب در هند: معجونی شفابخش از همکاری هنرمندان مشهور، دولت و متخصصین آبخیزداری با مردم
برقراری ارتباط مستمر با روستاها، ایجاد همکاری و اعتماد و جلب مشارکت مردمی
البته مشکلات بسیاری شامل موانع طبقاتی، مذهبی، وابستگیهای سیاسی و جنسیتی نیز بر سر راه وجود داشته است. اتخاذ رویکرد علمی شامل استفاده از یافتههای پژوهشهای قبلی و به کار گیری روشهای اثبات شده، برقراری ارتباط مستمر با روستاها، ایجاد همکاری و اعتماد و جلب مشارکت مردمی، تشکیل تیم چند تخصصی و برقراری ارتباط بین بخش دولتی، دانشگاهی، هنر و رسانه از جمله دلایل موفقیت آنها بوده است.
در واقع بنیاد با حمایت بخشهای دولتی و خصوصی، سمنها و بنیادهای متعدد، نقش یک کاتالیزور برای تبدیل دانش به عمل در میدان و متحد کردن جوامع روستایی و استفاده از تخصصهای مختلف برای تامین نیازهای مهارتی روستاییان برای توانمندسازی آنها ایفا نموده است.
کشور ما نیز تجارب ارزشمندی از مشارکت مردمی داشته و دارد، اکنون به مشارکت بیشتر و موثرتر آنها در کاهش آسیبهای کم آبی و اقتصاد کشاورزی داریم. منابع انسانی و غیر انسانی فراوانی در کشور وجود دارد که فقط نیازمند به حرکت در آمدن هستند.
به همین علت، در پایان مایلم از افراد مشهور هنری یا ورزشی، از افراد ثروتمند -و نه به قولی «سرقت مند» – از اساتید و متخصصان و دغدغه مندان کشور عزیزم ایران دعوت کنم که به روشهایی بیندیشند که میتوان در سطح یک محله، شهر یا استان، داشتههای علمی، معنوی، ارتباطی و مادی خود را در یک فرایند شفاف و در فضایی صادقانه و وطن دوستانه، برای کمک به حل مشکلات به خصوص «امنیت آبی» و کشاورزی با مشارکت مردمی به اشتراک بگذارند، و سپس در مورد آن با افراد همفکر و هم دغدغه در مورد ایدههای بالقوه جهت پیاده سازی، گفتمانی را آغاز کنند.
مشکل این کشور فقط توسط خود ما قابل حل است، در شرایطی که برخی برای تیشه به ریشه زدن طبیعت، تاریخ و باورهای معنوی و دینی و سرمایههای مادی و انسانی این کشور همدیگر را پیدا کردهاند و همکاری پر سود ولی ویرانگری با هم دارند، دلسوزان این مملکت نیز باید سریعتر و بیشتر از قبل همدیگر را بیابند و تیمهایی برای محافظت و آبادانی تشکیل بدهند.
بیاییم «گلستان به اختیار» باشیم و هر یک قدمی هر چند کوچک برای بهبود گوشهای از مملکت برداریم. یادمان باشد که خداوند فرموده که سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمیدهد مگر توسط خود آنها.
جهت اطلاعات بیشتر از بنیاد آب و برنامه حقیقت پیروز است میتوانید به آدرسهای زیر مراجعه نمایید.
https://www.paanifoundation.in/
https://www.satyamevjayate.in
- برچسب ها:
