چالش جهانی مقابله با اعتیاد؛ کشورها چه میزان از بودجه و برنامه‌های خود را اختصاص می‌دهند؟

در این تحقیق به مقدار بودجه و برنامه ها شامل توضیح میزان اعتیاد در هر کشور، اهداف آن کشور برای پیشگیری و همچنین مراحل درمانی اعتیاد می پردازیم. موردهای مطالعه انگلیس، آمریکا، استرالیا، و ایران هستند. به برخی بیشتر و به برخی کمتر پرداخته شده و این کاملا بستگی به برنامه های جاری کشورها و آمارهای آنهاست. به علت اهمیت تخریب انسانی و اجتماع توسط مواد مخدر در جهان در ابتدای این تحقیق کمی به تعداد معتادین و پرمصرف ترین مواد و … می پردازیم.

چند نفر در جهان معتاد هستند؟

بر اساس تحقیق دفتر برنامه کنترل مواد و جرم سازمان ملل متحد در سال 2003 حدود 200 میلیون نفر از مردم جهان دچار سوء مصرف مواد بوده اند. به عبارت دیگر 7/4 درصد از جمعیت بالای 15 سال جهان به این دسته اختلال ها دچار شده اند. بیشترین آمار این تعداد از جمعیت مربوط به مشتقات شاه دانه (حشیش) و مواد محرک از خانواده آمفتامین ها (مانند اکستازی) بوده اند. البته ممکن است افراد چند ماده را با هم سوء مصرف کنند.

طبق داده های جدید تخمین جهانی افراد تزریق کننده مواد مخدر در سال 2021 را 13.2 میلیون نفر نشان می دهد که 18 درصد بیشتر از تخمین قبلی است. در سراسر جهان، بیش از 296 میلیون نفر در سال 2021 مواد مخدر مصرف کردند که نسبت به دهه قبل 23 درصد افزایش داشته است. در همین حال، تعداد افرادی که از اختلالات مصرف مواد رنج می‌برند، به 39.5 میلیون نفر رسیده است که در طول 10 سال 45 درصد افزایش یافته است.

اقتصاد حاصل از مواد مخدر غیرقانونی چه مواردی را ایجاد می کنند؟

اقتصاد مواد مخدر در حوضه آمازون در حال تشدید فعالیت‌های مجرمانه اضافی – مانند قطع غیرقانونی درختان، استخراج غیرقانونی معادن، اشغال غیرقانونی زمین، قاچاق حیات وحش و غیره – به محیط زیست بزرگترین جنگل بارانی جهان آسیب می‌رساند. مردم بومی و سایر اقلیت ها از پیامدهای این همگرایی جنایت، از جمله جابجایی، مسمومیت با جیوه، و قرار گرفتن در معرض خشونت و غیره رنج می برند. گاهی اوقات مدافعان محیط زیست به طور خاص مورد هدف قاچاقچیان و گروه های مسلح قرار می گیرند.

در حالی که جنگ در اوکراین مسیرهای سنتی کوکائین و هروئین را جابجا کرده است، با توجه به دانش موجود و بازارهای بزرگ مواد مخدر مصنوعی در حال توسعه در منطقه، نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد این درگیری می‌تواند باعث گسترش تولید و قاچاق مواد مخدر مصنوعی شود.

پرمصرف ترین مواد مخدر در جهان کدامند؟

از نگاه کاهش و تقاضا و درمان مشکل سازترین مواد در دنیا برای درمان به ترتیب زیر هستند:

مواد افیونی
کوکائین
آمفتامین ها
حشیش

کدام مواد بیشترین مصرف را در آمار جهانی دارد؟

بیشترین میزان گسترش سوءمصرف در سال های اخیر به صورت زیر بوده است:

حشیش
مواد محرک آمفتامین
اکستازی

جالب است بدانید در سال های 2002 تا 2003 در کشورهایی که در مسیر قاچاق افغانستان به سمت روسیه و اروپا هستند، مصرف هروئین در حال زیاد شدن بوده، همچنین نیمی از مصرف کنندگان مواد افیونی در کشورهای اطراف افغانستان و دیگر کشورهای آسیا زندگی می کردند.

ممنوعیت مواد مخدر در افغانستان باعث چه چیزی است؟

پس از ممنوعیت ملی مواد مخدر در سال 2023 برداشت تریاک در افغانستان ممکن است کاهش چشمگیری داشته باشد، زیرا گزارش های اولیه حاکی از کاهش کشت خشخاش است. منافع این موضوع کاملا در جهان مشخص است، اما به زیان بسیاری از کشاورزان در کشور خواهد بود که منبع درآمد دیگری ندارند. افغانستان همچنین یکی از تولیدکنندگان عمده مت آمفتامین ها در منطقه است و کاهش کشت مواد افیونی می تواند باعث شود مواد مصنوعی بیشتری تولید شود و بازیگران جهانی از آن سود خواهند برد.

سیاست و بودجه کشورهای مختلف در مبارزه با اعتیاد

برنامه کشور آمریکا برای مبارزه با مواد مخدر چیست؟

در اهداف استراتژی ملی مبارزه با مواد مخدر آمریکا به متلاشی ساختن منابع داخلی و خارجی عرضه مواد مخدر توجه شده است. که این اهداف عبارتند از :

حذف تولید و کشت غیرقانونی مواد مخدر
انهدام سازمان های قاچاق
ممانعت از حمل مواد مخدر
ترغیب همکاری های بین المللی

این کشور در این راستا در سال 1994 بودجه خود را افزایش داد، استراتژی ملی کنترل مواد مخدر بر این پایه استوار است که هیچ راه حل واحدی به تنهایی توان مقابله با این مسئله پیچیده را ندارد در این استراتژی به پیشگیری درمان پژوهش برخورد قهریه حفاظت مرزی کاهش عرضه مواد مخدر و همکاری بین المللی توجه شده است.

رهنمودهای هفت گانه پیشگیری از اعتیاد در مدارس

این رهنمودها شامل سیاست گذاری، محتوای آموزشی، مشارکت والدین، حمایت از درمان است.

بودجه آمریکا برای کنترل مواد مخدر چقدر است؟

بودجه 2023 از 42.5 میلیارد دلار برای آژانس های برنامه ملی کنترل مواد مخدر حمایت می کند تا سیاست های کنترل مواد مخدر دولت را اجرا کنند.

برنامه کشور انگلیس برای کنترل مواد مخدر چیست؟

این کشور با الویت قرار دادن جوانان زیر 25 برنامه هایی دارد شامل :

ارائه آگاهی های عمومی از طریق مجازات مستمر دلالان و عرضه کنندگان مواد مخدر و از بین بردن بازار آنها
اعمال مستمر قوانین ضد مواد مخدر و در اختیار داشتن مواد توسط ارگان های مختلف
اطلاع رسانی به جوانان، والدیت و افراد مرتبط با جوانان
آموزش کودکان 5 سال به بالا
عدم پذیرش فرهنگی سوءمصرف مواد مخدر
ارتقای روش های سالم زندگی
تضمین دسترسی به درمان
افزایش میزان اشتغال
افزایش مشارکت زندانیان در برنامه های درمانی و غیره

سرمایه گذاری بی سابقه انگلیس برای مبارزه با مواد مخدر

در سال 2021 سرمایه گذاری تزریق ۷۸۰ میلیون پوند برای بازسازی سیستم درمان دارویی، زیربنای استراتژی ده ساله جدیدی است که امروز برای مقابله با بلای مواد مخدر و پیشگیری از جرم منتشر شد. هر مقام محلی در انگلستان بودجه اضافی برای مبارزه با سوء مصرف مواد مخدر و الکل در طول سه سال آینده دریافت می کند و مناطقی که بیشترین نیاز را دارند ابتدا بودجه اضافی دریافت می کنند.

طبق استراتژی جدیدی که امروز منتشر شد، جوامع در سراسر انگلستان بیشترین کمک مالی را برای خدمات درمان مواد مخدر برای کمک به مردم و کاهش جرم و جنایت در خیابان های ما دریافت خواهند کرد.

این پول برای بهبود دسترسی به درمان و افزایش ظرفیت خدمات، کمک به معکوس کردن روند صعودی مصرف مواد مخدر و ارتقاء سطح با مقابله با این محرک اصلی جرم، که می دانیم به طور نامتناسبی بر آسیب پذیرترین و فقیرترین جوامع تأثیر می گذارد، اختصاص می یابد.

استراتژی جدید دولت برای مقابله با مواد مخدر، چشم انداز بلندمدت و جسورانه ای را برای دهه آینده ترسیم می کند. این طرح برای کاهش جرم و کاهش عرضه و تقاضا برای مواد مخدر با جذب افراد بیشتر به درمان، شکستن چرخه جرم ناشی از اعتیاد و دور نگه داشتن خشونت های مرتبط با مواد مخدر از محله های سراسر کشور طراحی شده است.

این استراتژی با سرمایه گذاری جدید تقریباً 780 میلیون پوندی برای درمان پشتیبانی می شود – بزرگترین افزایش تاکنون – که کل هزینه های اجرای دارو و درمان را در سه سال آینده به بیش از 3 میلیارد پوند می رساند.

برنامه کشور استرلیا در کنترل مواد مخدر چیست؟

در اجلاس ویژه مجمع عمومی سازمان ملل در ژوئن 1988، استرلیا در تکوین بیانیه دستورالعمل کاهش تقاضا، نقش ویژه ای داشت. براساس این بیانیه ملت ها متعهد به سرمایه گذاری در استراتژی های کاهش تقاضای سوءمصرف مواد مخدر هستند.

اقدامات انتظامی در استرلیا:

بهبود و تقویت همکاری با کشورهای خارجی
مقابله با قاچاق غیرقانونی مواد مخدر
بهبود دسترسی به اطلاعات خارجی
افزایش آگاهی سیستم های اطلاعاتی بین المللی
افزایش تبادل اطلاعات
بهبود شبکه افسران رابط مواد مخدر
اجرای برنامه همکاری بین المللی

از هر 4 استرالیایی 1 نفر در طول زندگی خود با الکل، سایر مواد مخدر یا قمار دست و پنجه نرم می کند، اما بسیاری از آنها سال ها، حتی دهه ها منتظر خواهند بود کمک مورد نیاز خود را دریافت کنند.

با درک هزینه اعتیاد در استرالیا ، گزارش مشترکی که امروز توسط KPMG و Rethink Addiction منتشر شد، نشان داد که در سال 2021 تأثیر بهره‌وری و زیان‌های ناشی از اعتیاد به اقتصاد کشور بالغ بر 80 میلیارد دلار بوده است.

هزینه شکست اعتیاد در استرلیا 

تنباکو با 44 درصد یا 35.8 میلیارد دلار بالاترین میزان را داشت.
الکل با 28 درصد یا 22.6 میلیارد دلار در رتبه دوم قرار گرفت.
داروهای تجویزی و غیرقانونی 16 درصد یا 12.9 میلیارد دلار را ثبت کردند.
قمار 13 درصد یا 10.7 میلیارد دلار بود.

این گزارش همچنین نشان داد که ارزش زندگی از دست رفته در اثر اعتیاد بسیار قابل توجه است و 48.4 میلیارد دلار است. تخمین زده می شود که 15.7 تن متیل آمفتامین، کوکائین، MDMA و هروئین در سال 2020-2021، پنجمین سال اجرای برنامه، مصرف شده است. مصرف متیل آمفتامین همچنان غالب است و بسیار جلوتر از کوکائین، بازار بعدی از چهار ماده مخدر عمده است.

برنامه و بودجه ایران در مبارزه با مواد مخدر

مقدار سوءمصرف مواد مخدر در ایران چقدر است؟

ایران به ترتیب 2.1 و 1.8 درصد از جمعیت 15 تا 64 ساله خود را مبتلا به اختلالات مصرف مواد غیرمجاز و مواد افیونی است. برای رسیدگی به این مشکلات، ایران در حال توسعه یک سیستم درمان اعتیاد بزرگ و چند وجهی بوده است که در زمان قبل و بعد از انقلاب اسلامی در نظر گرفته شده است.

روش‌ها: صحنه فعلی درمان مواد مخدر در ایران ترکیبی از خدمات است که از خدمات پزشکی/کاهش آسیب تا برنامه‌های مجازات/عدالت کیفری را شامل می‌شود. در این مجموعه خدمات، مراکزی هستند که خدمات کاهش آسیب با آستانه پایین، مانند توزیع سوزن‌ها و سرنگ‌های استریل ارائه می‌دهند. کلینیک های درمان نگهداری مواد افیونی که متادون، بوپرنورفین و تنتور تریاک را ارائه می دهند. و مراکز اقامتی مبتنی بر پرهیز. سیر تکاملی این سیستم را در چهار مرحله بررسی خواهیم کرد.

نتایج: در سال 1980، دولت انقلابی ایران تمامی برنامه های درمانی داوطلبانه را تعطیل و برنامه های اصلاحی مسکونی را جایگزین آنها کرد. اولین تغییر در سیاست های درمان اعتیاد 15 سال بعد و پس از مواجهه با پیامدهای منفی اتفاق افتاد. به اعتیاد به عنوان یک بیماری نگریسته می شود و مراکز درمانی داوطلبانه جدیدی با ارائه داروهای غیر آگونیست و خدمات روانی اجتماعی تأسیس شد. با افزایش تعداد افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند و اپیدمی‌های HIV/AIDS، در شیفت دوم حرکت گسترده‌ای به سمت استراتژی‌های کاهش آسیب و برنامه‌های نگهداری مواد افیونی برای کاهش رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV اجرا شده است. ظهور بحران مصرف متامفتامین باعث ایجاد تعداد فزاینده ای از افراد معتاد به حاشیه رانده شده اجتماعی منجر به درخواست های عمومی و سیاسی برای سیاست های سخت گیرانه شد و در شیفت سوم که از سال 2010 شروع شد، با برنامه های اقامتی اجباری مستقر در دادگاه به پایان رسید. در حال حاضر، تغییر جدیدی به سمت کاهش شدت مجازات های کیفری برای مصرف/فروش مواد مخدر و ترویج پیشنهادات قانونی برای تریاک وجود دارد.

نتیجه‌گیری: تجربه تکاملی ایران در توسعه یک برنامه بزرگ ترک اعتیاد در ترکیبی پیچیده از درمان اعتیاد پزشکی/کاهش آسیب و کیفری/ کیفری در زمینه سیاسی، بالینی و عمل‌گرایانه آن قابل بررسی است.

بودجه ایران برای مبارزه با مواد مخدر چقدر است؟

اعتبارات عنوان‌دار مستقیم حوزه پیشگیری و مقابله با مواد مخدر و درمان اعتیاد و کاهش آسیب معتادان که در قانون بودجه مصوب سال 1402 در بین سه دستگاه توزیع شده به ترتیب شامل: ستاد مبارزه با مواد مخدر 1606.5، سازمان بهزیستی240 و بیمه سلامت وزارت بهداشت5/49 و مجموعا معادل 1896 میلیارد تومان است.

بخش قابل توجهی بار مالی در حوزه مبارزه با مواد مخدر شامل انسداد مرزی، مقابله با قاچاق، شناسایی و رصد ترانزیت مواد، کاهش تقاضا، درمان، کاهش آسیب و بازتوانی است که تا به امروز هیچ کمکی از سوی نهادهای بین المللی صورت نگرفته است.

گردآوری شده توسط تیم تولید محتوای کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دوباره

منابع : سایت های رسمی خبری داخلی و خارجی

کتاب اعتیاد در ایران نوشته سعید مدنی