سینما «ایران» مُرد/ خاطرهبازی با لالهزار قدغن!
به گزارش ایسنا، مدتهاست که دیگر قرار نیست با لالهزار و سینماهایش خاطرهبازی کنیم، سینما در لالهزار مُرده است اما وقتی خبر آتشسوزی سینما مخابره میشود، در هوای سرد تهران که استثنائا آسمانش آبی و ظاهرا تمیز است، به سمت خیابان لالهزار میرویم تا آخرین جان سینما ایران را به نظاره بنشینیم؛ سینمایی که در سال ۱۳۷۰ به دستور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به دلیل فرسودگی زیاد تعطیل میشود اما همچنان سردرش نوشته است «سینما ایران».
کسبه و مغازهداران الکتریکی روایتهای مختلفی دارند، برخی میگویند کارتنخوابها باعث این آتشسوزی شدهاند، عدهای دیگر آتشسوزی را ناشی از لوازم الکتریکی کنار سینما میدانند. البته آتشنشانهای حاضر در محل علت اصلی حادثه را نامشخص اعلام میکنند.
و عدهای دیگر میگویند این سینما چند باری دچار حریق شده است اما گویا اینبار آتشسوزی گسترده بوده و تقریبا سینما و ساختمان کناری آن به شدت آسیب دیده است؛ سینمایی که در سال ۱۳۹۹ خبر رسید که دیوان عدالت اداری حکمِ تخریب آن را به میراث فرهنگی ابلاغ کرده است.
ادیبزاده معاون وقت میراث فرهنگی در سال ۹۹ در گفتوگویی با ایسنا گفته بود: با ابلاغِ رای دیوان عدالت اداری به میراث فرهنگی برای حکم تخریب این سینما، کارشناسانِ این سازمان، واجد ارزش بودن آن را از سوی میراث فرهنگی به دیوان عدالت اداری اعلام کردند که آن رای نیز ابطال شد.
او همان مقطع گفته بود، راهکارهایی برای جلوگیری از تخریب این سینما به عنوان یک فضای تاریخی در حال بررسی است و وعده داده بود که قصد دارند این سینما را حفظ کنند.
آنطور که این مدیر وقت میراث در سال ۹۹ به ایسنا گفته بود مالک این سینما در حدود سال ۹۷ درخواست تخریب و نوسازی سالن را داده بوده و مالک طبق پیگیریاش حکم تخریب را از دیوان عدالت گرفته بود.
سینما ایران تخریب نشد اما حالا که آتش بهطور گسترده به آن نفوذ کرده، طبق مشاهده ایسنا دیگر به واقع تخریب شده است.
اما ای کاش وقتی مسئولان میراث فرهنگی دغدغه حفظ و ثبت یک ملک تاریخی را دارند، دغدغه محافظت از آن را هم داشته باشند تا به مرور زمان تخریب نشود.
وقتی از لالهزار و حفظ سینماهای آن صحبت میکنیم، خیلیها میگویند دیگر لالهزار کارکرد گذشتهاش را ندارد و نمیتوان در میان انبوه مغازههای الکتریکی برای سینما و مکان فرهنگی جایی قائل بود. همانطور که جبعلی خسروآبادی، یکی از مدیران سابق میراث فرهنگی در سال ۹۶ به ایسنا گفته بود: اگر در شرایط کنونی لالهزار را در فهرست آثار ملی ثبت کنیم، بازگرداندنِ این خیابان به حالت گذشتهاش تقریبا غیرممکن است.
کتابِ سال سینمای ایران درباره سالنهای سینمای ایران که توسط عباس بهارلو گردآوری شده است، سینما «ایران» را دومین سینمای دائمی پایتخت معرفی کرده و درباره آن اینطور آورده است: «دومین سینمای دایمی تهران با نام «ایران» در دوم اردیبهشت ۱۳۰۶ به جای کافه قنادی «اوگانف» (در محل فعلی سینما البرز واقع در لالهزار) افتتاح شد. موسسان سینما ایران آرنولد یاکوبسون و الکساندر لوین بودند.
یاکوبسن و شریکش با افتتاح سینما «ایران»، رقیب اصلی علی وکیلی و گراند سینما بودند. فیلم «تاریخ بشریت» در دو سری و ده پرده از نخستین فیلمهایی است که در سینما ایران به نمایش درآمد و به مشتریان بابت خرید هر بلیت یک فنجای چای مجانی هم داده میشد.»
همچنین داوود قهردار – عکاس و پژوهشگر سالنهای سینما – که کتاب سینماهای تهران را منتشر کرده است به ایسنا گفته بود: سینما ایران را «یاکوبسون» و «الکساندر لوین» در لالهزار احداث کردند. در واقع یاکوبسون پس از آشنایی با لوین، سینما ایران را در محل فعلی سینما البرز احداث کرد و در دوم اردیبهشت ۱۳۰۶ آن را افتتاح کردند، بعد از مدتی آنها سالنِ تئاترِ یک زوج دکتر را خریداری کرده و سالن سینما ایران را در سال ۱۳۱۹ در ان مکان میسازند و حتی نام «ایران» را از آن طرف خیابان به سالنِ جدید منتقل میکنند و فعالیتِ سالنِ قبلی سینما همچنان با نام «البرز» ادامه پیدا میکند. سینما ایران در ان زمان جزو لوکسترین، بزرگترین و مطرحترین سالنهای سینما در تهران و به خصوص در دههی بیست و سی بوده است و پس از ان سینماهایی مانند رکس، کریستال و متروپل ساخته میشود.
حضور«راج کاپور» – هنرپیشه معروف هندی – در سال ۱۳۳۳ در این سینما برای افتتاحیه «آقای ۴۲۰» و نمایش فیلم «طوفان در شهر ما» ساخته ساموئل خاچیکیان در سال ۱۳۳۷ که باعث شلوغی بیش از حد در جلو این سینما میشود، از جمله خاطرات سینما ایران است.
یاکوبسن مالک اولیه در سال ۱۳۳۹ از دنیا رفت و سال ۱۳۴۱ وارثانِ او این سینما را به دو نفر دیگر یعنی مهدی حقگو و اسحاق زنجانی میفروشند. البته مشخص نیست آیا همچنان آنان مالک این سینما هستند یا نه؟
- برچسب ها:
