تنوع خستگی در مولتیپل اسکلروزیس

خستگی یکی از علایم شایع و عمومی در ام اس است که بسیاری از بیماران با آن مواجه می‌شوند. این نوع خستگی معمولا با کاهش انرژی، خستگی زودرس و دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره همراه است. این احساس خستگی می‌تواند تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس داشته باشد و آنها را از انجام کارهای روزمره و حتی اجتماعی منع کند.

خستگی در ام اس می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله خواب ناکافی، استرس، اضطراب، افزایش ترشحات هورمونی و حتی عوامل بیولوژیکی مرتبط با خود بیماری، ایجاد شود. برای مدیریت خستگی در ام اس، مهم است که افراد به مراقبت از سلامتی خود توجه کنند، به مواد غذایی سالم و ورزش منظم روزانه توجه کنند و از راهکارهای روان‌شناختی مانند مدیتیشن و یوگا نیز بهره ببرند. همچنین، مشاوره با پزشک درباره داروها و روش‌های درمانی مناسب نیز می‌تواند کمک کننده باشد.

علاوه بر این چند علت که برشمردیم، نوعی دیگر از خستگی است که مختص بیماری ام اس است و ناشی از ضایعات خود بیماری ام اس می‌باشد. محققین در تلاشند که ویژگی‌های این نوع خستگی یعنی «خستگی ام اس» را که آن را از سایر خستگی‌ها متمایز می‌کند، توصیف کنند. این ویژگی‌های متمایز کننده عبارتند از:

معمولاً هر روز وجود دارد.
می‌تواند صبح هنگام، حتی پس از برخاستن از یک خواب خوب وجود داشته باشد.
به‌تدریج در طول روز بدتر می‌شود.
با گرما و رطوبت بدتر می‌شود.
بطور غیرقابل انتظار و پیش‌بینی ایجاد می‌شود.
بطور کلی از خستگی معمولی شدیدتر است.
احتمال این‌که در اعمال روزانه اخلال ایجاد کند بیشتر از خستگی معمولی است.
به‌طور مستقیم با افسردگی و یا میزان توانمندی‌های فرد مرتبط نیست.

چگونه خستگی ام اس را مدیریت کنیم؟
از آن‌جا که خستگی می‌تواند به عللی غیر از ام اس روی دهد (مانند افسردگی، بیماری تیروئید، کم‌خونی، به‌عنوان عارضه خیلی داروها و بالاخره بی فعالیتی) لذا عزیزان مبتلا به ام اس در صورتی که احساس کنند خستگی‌شان مزاحم و محدود کننده است باید با پزشک خود مشورت کنند تا ابتدا علت آن مشخص و سپس برای رفع آن اقدام شود. برای مدیریت خستگی موارد زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

کار درمانی به عنوان یکی از روش‌های توانبخشی می‌تواند با ارائه روش‌ها و تمریناتی، انجام امور منزل و محل کار را تسهیل کند.
فیزیوتراپی با ارائه تمرینات ورزشی در بهبود قدرت عضلانی و در نتیجه انجام بهتر امور و صرف انرژی کمر حتی برای راه رفتن مؤثر است.
تنظیم خواب و اصلاح بی‌خوابی از طریق برطرف کردن علائمی که خواب شبانه را مختل می‌کنند و یا رفع سایر علل بی‌خوابی (برای مثال رفع علائم ادراری، گرفتگی‌های عضلانی و یا درمان افسردگی)
اقدامات روان‌شناسی مانند مدیری استرس، به کارگیری روش‌های «آرام‌سازی»، روان درمانی و ….
مقابله با گرما
پرهیز از مصرف داروهایی که ایجاد خستگی می‌کنند (صد البته با نظر پزشک معالج)

استفاده از داروهای ضد خستگی (با نظر پزشک معالج). دو داروی آمانتادین و مدافینیل بیشترین داروهایی هستند که به این منظور استفاده می‌شوند. اگرچه هیچ یک مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا نیستند ولی تحقیقات نشان داده که می‌توانند تا حدی مؤثر باشند.